Food Oil Inflation: ਦੇਸ਼ ‘ਚ 50 ਦਿਨਾਂ ਦਾ ਸਟਾਕ ਬਚਿਆ ਹੈ, ਫਿਰ ਕੀ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਦੌਰਾਨ ਕੰਪਨੀਆਂ ਜਾਣਬੁੱਝ ਕੇ ਵੱਧ ਕੀਮਤ ‘ਤੇ ਰਸੋਈ ਦਾ ਤੇਲ ਵੇਚ ਰਹੀਆਂ ਹਨ?

ਦੇਸ਼ 'ਚ 50 ਦਿਨਾਂ ਦਾ ਸਟਾਕ ਬਚਿਆ ਹੈ, ਫਿਰ ਕੀ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਦੌਰਾਨ ਕੰਪਨੀਆਂ ਜਾਣਬੁੱਝ ਕੇ ਵੱਧ ਕੀਮਤ 'ਤੇ ਰਸੋਈ ਦਾ ਤੇਲ ਵੇਚ ਰਹੀਆਂ ਹਨ? (Pic Credit: Unsplash)

Food Oil Inflation: ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਪ੍ਰਚੂਨ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਖਾਣ ਵਾਲੇ ਤੇਲ ਯਾਨੀ ਰਸੋਈ ਦੇ ਤੇਲ ਦੀਆਂ ਉੱਚੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੂੰ ਤਾੜਨਾ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇੰਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸ਼ੁੱਕਰਵਾਰ ਨੂੰ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਇਸ ਸਬੰਧੀ ਕੰਪਨੀਆਂ ਤੋਂ ਸਪੱਸ਼ਟ ਜਵਾਬ ਵੀ ਮੰਗਿਆ ਹੈ। ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਦੇਸ਼ ‘ਚ ਰਸੋਈ ਦੇ ਤੇਲ ‘ਤੇ ਦਰਾਮਦ ਟੈਕਸ ਘਟਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਦੇਸ਼ ‘ਚ ਘੱਟ ਟੈਕਸ ‘ਤੇ ਦਰਾਮਦ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਰਸੋਈ ਦੇ ਤੇਲ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਵੀ ਕਾਫੀ ਹੈ ਤਾਂ ਫਿਰ ਪ੍ਰਚੂਨ ਬਾਜ਼ਾਰ ‘ਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਇੰਨੀਆਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਕਿਉਂ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ।

ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੂੰ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਲੋੜੀਂਦੀ ਉਪਲਬਧਤਾ ਦੇ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ ਘੱਟ ਦਰਾਮਦ ਟੈਕਸ ‘ਤੇ ਦਰਾਮਦ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਰਸੋਈ ਦੇ ਤੇਲ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਨੂੰ ਸਥਿਰ ਕਰਨ। ਨਾਲ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਲਈ ਸਾਰੇ ਲੋੜੀਂਦੇ ਕਦਮ ਚੁੱਕਣ ਲਈ ਵੀ ਕਿਹਾ ਗਿਆ। ਇਸ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਉੱਚੀਆਂ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ।

ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਬਚਿਆ ਹੈ 50 ਦਿਨ ਦਾ ਤੇਲ

ਖੁਰਾਕ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਸਸਤੇ ਦਰਾਮਦ ਟੈਕਸ ‘ਤੇ ਦੇਸ਼ ‘ਚ ਦਰਾਮਦ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਰਸੋਈ ਦੇ ਤੇਲ ਦਾ ਸਟਾਕ ਅਜੇ ਵੀ 45 ਤੋਂ 50 ਦਿਨਾਂ ਤੱਕ ਆਰਾਮ ਨਾਲ ਰਹਿ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਫੂਡ ਪ੍ਰੋਸੈਸਿੰਗ ਯੂਨਿਟਾਂ ਨੂੰ ਕੀਮਤਾਂ ਵਧਾਉਣ ਤੋਂ ਬਚਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਨਾਲ ਹੀ, ਕੀਮਤਾਂ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਅਜਿਹੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਹੈ ਜਦੋਂ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਦਾ ਸੀਜ਼ਨ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਵਾਲਾ ਹੈ ਅਤੇ ਖਾਣਾ ਪਕਾਉਣ ਵਾਲੇ ਤੇਲ ਦੀ ਮੰਗ ਵਧਣ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ।

ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਫੂਡ ਸੈਕਟਰੀ ਸੰਜੀਵ ਚੋਪੜਾ ਨੇ ਸੋਲਵੈਂਟ ਐਕਸਟਰੈਕਸ਼ਨ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਆਫ ਇੰਡੀਆ (SEA), ਇੰਡੀਅਨ ਵੈਜੀਟੇਬਲ ਆਇਲ ਪ੍ਰੋਡਿਊਸਰਜ਼ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ (IVPA) ਅਤੇ ਸੋਇਆਬੀਨ ਆਇਲ ਪ੍ਰੋਡਿਊਸਰਜ਼ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ (SOPA) ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧਾਂ ਨਾਲ ਕੀਮਤ ਦੀ ਰਣਨੀਤੀ ‘ਤੇ ਚਰਚਾ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਮੀਟਿੰਗ ਕੀਤੀ। ਇਕ ਸਰਕਾਰੀ ਬਿਆਨ ਮੁਤਾਬਕ ਸਾਰੇ ਤੇਲ ਉਤਪਾਦਕਾਂ ਨੂੰ ਉਦੋਂ ਤੱਕ ਕੀਮਤਾਂ ਨਰਮ ਰੱਖਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਦੇਸ਼ ‘ਚ ਸਸਤੀ ਦਰਾਮਦ ਡਿਊਟੀ ‘ਤੇ ਆਯਾਤ ਕੀਤਾ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਤੇਲ ਉਪਲਬਧ ਹੈ।

ਭਾਰਤ ਆਪਣੀ ਘਰੇਲੂ ਮੰਗ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਵੱਡੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਖਾਣ ਵਾਲੇ ਤੇਲ ਦੀ ਦਰਾਮਦ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਦਰਾਮਦ ‘ਤੇ ਨਿਰਭਰਤਾ ਕੁੱਲ ਲੋੜ ਦਾ 50 ਫੀਸਦੀ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੈ, ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਜ਼ੀਰੋ ਫੀਸਦੀ ਅਤੇ 12.5 ਫੀਸਦੀ ਬੇਸਿਕ ਕਸਟਮ ਡਿਊਟੀ (ਬੀ.ਸੀ.ਡੀ.) ‘ਤੇ 30 ਲੱਖ ਟਨ ਰਸੋਈ ਦਾ ਤੇਲ ਆਯਾਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਅਗਲੇ 45 ਤੋਂ 50 ਦਿਨਾਂ ਦੀ ਮੰਗ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਕਾਫੀ ਹੈ।

ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਫਿਰ ਤੋਂ ਦਰਾਮਦ ਡਿਊਟੀ ਵਧਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ

ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ, 14 ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਘਰੇਲੂ ਤੇਲ ਬੀਜਾਂ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਨੂੰ ਸਮਰਥਨ ਦੇਣ ਲਈ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਖਾਣ ਵਾਲੇ ਤੇਲਾਂ ਦੀ ਦਰਾਮਦ ਲਈ ਕਸਟਮ ਡਿਊਟੀ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 17 ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਖੁਰਾਕ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਤੇਲ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਚੂਨ ਕੀਮਤਾਂ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਵਾਧਾ ਨਾ ਹੋਣ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਮੀਟਿੰਗ ਸੱਦੀ ਸੀ।

ਹੁਣ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਕੱਚੇ ਸੋਇਆਬੀਨ ਤੇਲ, ਕੱਚੇ ਪਾਮ ਤੇਲ ਅਤੇ ਕੱਚੇ ਸੂਰਜਮੁਖੀ ਤੇਲ ‘ਤੇ ਬੇਸਿਕ ਕਸਟਮ ਡਿਊਟੀ ਜ਼ੀਰੋ ਤੋਂ ਵਧਾ ਕੇ 20 ਫੀਸਦੀ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਕੱਚੇ ਤੇਲ ‘ਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵੀ ਡਿਊਟੀ 27.5 ਫੀਸਦੀ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਨਵੀਂ ਫੀਸ 14 ਸਤੰਬਰ 2024 ਤੋਂ ਲਾਗੂ ਹੋਵੇਗੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਰਿਫਾਇੰਡ ਪਾਮ ਆਇਲ, ਰਿਫਾਇੰਡ ਸੂਰਜਮੁਖੀ ਤੇਲ ਅਤੇ ਰਿਫਾਇੰਡ ਸੋਇਆਬੀਨ ਤੇਲ ‘ਤੇ ਬੇਸਿਕ ਕਸਟਮ ਡਿਊਟੀ 12.5 ਫੀਸਦੀ ਤੋਂ ਵਧਾ ਕੇ 32.5 ਫੀਸਦੀ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਰਿਫਾਇੰਡ ਤੇਲ ‘ਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵੀ ਡਿਊਟੀ 35.75 ਫੀਸਦੀ ਹੋ ਗਈ ਹੈ।