ਸੋਯੂਜ਼ ਕੈਪਸੂਲ ਤੋਂ 3 ਪੁਲਾੜ ਯਾਤਰੀ ਕਜ਼ਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਕਿਵੇਂ ਉਤਰੇ, ਇਸ ਵਿੱਚ ਕਿੰਨੇ Astronaut ਬੈਠ ਸਕਦੇ ਹਨ?
Soyuz Capsule: ਤਿੰਨ ਪੁਲਾੜ ਯਾਤਰੀ ਸੋਯੂਜ਼ ਕੈਪਸੂਲ ਰਾਹੀਂ ਕਜ਼ਾਕਿਸਤਾਨ ਪਹੁੰਚੇ ਹਨ। ਇਸ ਪੁਲਾੜ ਯਾਨ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੁਲਾੜ ਸਟੇਸ਼ਨ (ISS) ਤੋਂ ਉਤਾਰਿਆ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਦੋ ਰੂਸੀ ਅਤੇ ਇੱਕ ਅਮਰੀਕੀ ਪੁਲਾੜ ਯਾਤਰੀ ਹਨ। ਜਾਣੋ ਕਿ ਸੋਯੂਜ਼ ਕੈਪਸੂਲ ਕਿੰਨਾ ਖਾਸ ਹੈ, ਇਹ ਪੁਲਾੜ ਸਟੇਸ਼ਨ ਤੱਕ ਕਿਵੇਂ ਪਹੁੰਚਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਪੁਲਾੜ ਯਾਤਰੀਆਂ ਨਾਲ ਵਾਪਸ ਆਉਂਦਾ ਹੈ।
ਕਜ਼ਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਉਤਰੇ ਸੋਯੂਜ਼ ਕੈਪਸੂਲ ਵਿੱਚ ਦੋ ਰੂਸੀ ਤੇ ਇੱਕ ਅਮਰੀਕੀ ਪੁਲਾੜ ਯਾਤਰੀ ਹਨ।
ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੁਲਾੜ ਸਟੇਸ਼ਨ (ਆਈਐਸਐਸ) ਤੋਂ ਤਿੰਨ ਪੁਲਾੜ ਯਾਤਰੀਆਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਸੋਯੂਜ਼ ਕੈਪਸੂਲ ਕਜ਼ਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਉਤਰਿਆ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਦੋ ਰੂਸੀ ਅਤੇ ਇੱਕ ਅਮਰੀਕੀ ਪੁਲਾੜ ਯਾਤਰੀ ਹਨ। ਤਿੰਨ ਯਾਤਰੀ ਓਲੇਗ ਕੋਨੋਨੇਨਕੋ, ਟਰੇਸੀ ਡਾਇਸਨ ਅਤੇ ਨਿਕੋਲਾਈ ਚੁਬ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਦੋ ਨੇ 374 ਦਿਨ ਆਈਐਸਐਸ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਦਾ ਰਿਕਾਰਡ ਬਣਾਇਆ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਤੀਜੇ, ਟਰੇਸੀ ਡਾਇਸਨ ਨੇ ਛੇ ਮਹੀਨੇ ਪੁਲਾੜ ਵਿੱਚ ਬਿਤਾਉਣ ਦਾ ਰਿਕਾਰਡ ਬਣਾਇਆ ਹੈ।
ਆਈਐਸਐਸ ‘ਤੇ ਹੁਣ ਅੱਠ ਪੁਲਾੜ ਯਾਤਰੀ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਸੁਨੀਤਾ ਵਿਲੀਅਮਸ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸੋਯੂਜ਼ ਕੈਪਸੂਲ ਦੁਆਰਾ ਨਹੀਂ ਲਿਆਂਦਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਸੋਯੁਜ਼ ਕੈਪਸੂਲ ਬਾਰੇ ਸਭ ਕੁਝ।
ਸੋਯੂਜ਼ ਕੈਪਸੂਲ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ਼ ਤਿੰਨ ਲੋਕ ਸਵਾਰ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ
ਸੋਯੂਜ਼ ਇੱਕ ਰੂਸੀ ਪੁਲਾੜ ਯਾਨ ਹੈ, ਜਿਸ ‘ਤੇ ਪੁਲਾੜ ਯਾਤਰੀ ਆਈਐਸਐਸ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਰੂਸ ਦੀ ਦੱਖਣੀ ਸਰਹੱਦ ‘ਤੇ ਸਥਿਤ ਕਜ਼ਾਖਸਤਾਨ ਦੇ ਬਾਈਕੋਨੂਰ ਕੋਸਮੋਡਰੋਮ ਤੋਂ ਲਾਂਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਅਤੇ ਉੱਥੇ ਉਤਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਯਾਤਰੀਆਂ ਨੂੰ ISS ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਮਿਸ਼ਨ ਪੂਰਾ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵਾਪਸ ਲਿਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਸੋਯੂਜ਼ ਪੁਲਾੜ ਯਾਨ ਦਾ ਉਹ ਹਿੱਸਾ ਜਿਸ ਵਿਚ ਪੁਲਾੜ ਯਾਤਰੀਆਂ ਦਾ ਬੋਰਡ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਨੂੰ ਕੈਪਸੂਲ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ‘ਤੇ ਸਿਰਫ਼ ਤਿੰਨ ਪੁਲਾੜ ਯਾਤਰੀ ਸਵਾਰ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਸੋਯੂਜ਼ ਕੈਪਸੂਲ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹੈ
ਸੋਯੂਜ਼ ਕੈਪਸੂਲ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਮੁੱਖ ਭਾਗਾਂ ਦਾ ਬਣਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਔਰਬਿਟਲ ਮੋਡੀਊਲ, ਡਿਸੈਂਟ ਮੋਡੀਊਲ ਅਤੇ ਇੰਸਟਰੂਮੈਂਟੇਸ਼ਨ/ਪ੍ਰੋਪਲਸ਼ਨ ਮੋਡੀਊਲ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਔਰਬਿਟਲ ਮੋਡੀਊਲ ਨੂੰ ਇਸਦੇ ਚਾਲਕ ਦਲ ਦੁਆਰਾ ਸਪੇਸ ਆਰਬਿਟ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਲਿਵਿੰਗ ਸਪੇਸ ਵਜੋਂ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਅੰਦਰ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਵੈਨ ਜਿੰਨੀ ਥਾਂ ਹੈ। ਔਰਬਿਟਲ ਮੋਡੀਊਲ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਡੌਕਿੰਗ ਹੈਚ ਹੈ ਜੋ ISS ਨਾਲ ਜੁੜ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਪੁਲਾੜ ਯਾਨ ਦਾ ਕੰਟਰੋਲ ਸਿਸਟਮ ਇਸ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ
ਛੇ ਘੰਟਿਆਂ ਵਿੱਚ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਸਾਢੇ ਤਿੰਨ ਘੰਟਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵਾਪਸ ਆਉਂਦਾ ਹੈ
ਸੋਯੂਜ਼ ਕੈਪਸੂਲ ਨੂੰ ਸੋਯੂਜ਼ ਰਾਕੇਟ ਦੇ ਉੱਪਰੋਂ ਲਾਂਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਕਰੀਬ ਢਾਈ ਘੰਟੇ ਪਹਿਲਾਂ ਚਾਲਕ ਦਲ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਪੁਲਾੜ ਯਾਨ ‘ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ISS ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣ ਵਿੱਚ ਛੇ ਘੰਟੇ ਲੱਗ ਸਕਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਡੌਕਿੰਗ ਆਟੋਮੈਟਿਕ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਚਲਾਉਣ ਲਈ ਚਾਲਕ ਦਲ ਨੂੰ ਕੋਈ ਮਿਹਨਤ ਨਹੀਂ ਕਰਨੀ ਪੈਂਦੀ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਵਾਪਸੀ ‘ਤੇ, ਸਿਰਫ ਇਸਦੇ ਡਿਸੈੰਟ ਮਾਡਿਊਲ ਜ਼ਮੀਨ ‘ਤੇ ਆਉਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਬਾਕੀ ਦੋ ਮਾਡਿਊਲ ਧਰਤੀ ਦੇ ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਵਿੱਚ ਸੜ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਧਰਤੀ ‘ਤੇ ਪਰਤਣ ਲਈ ਸਿਰਫ਼ ਸਾਢੇ ਤਿੰਨ ਘੰਟੇ ਲੱਗਦੇ ਹਨ।
ਸੋਯੂਜ਼ ਕੈਪਸੂਲ ਦੇ ਉਤਰਨ ਤੋਂ 15 ਮਿੰਟ ਪਹਿਲਾਂ, ਵਾਹਨ ਨੂੰ ਹੌਲੀ ਕਰਨ ਲਈ ਚਾਰ ਪੈਰਾਸ਼ੂਟ ਤਾਇਨਾਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਇਸ ਦੀ ਸਪੀਡ ਘੱਟ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਕਜ਼ਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਘਾਹ ਦੇ ਮੈਦਾਨਾਂ ਦੇ ਚੁਣੇ ਹੋਏ 40 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਕਿਤੇ ਵੀ ਉਤਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਕਿਸੇ ਵੀ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਸਥਿਤੀ ਵਿਗੜਣ ‘ਤੇ ਵੀ ਇਸਨੂੰ ਲੈਂਡ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਸ ਨਾਲ ਪੈਸੇ ਦੀ ਵੱਡੀ ਬਰਬਾਦੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਪੁਲਾੜ ਸਟੇਸ਼ਨ ‘ਤੇ ਹਮੇਸ਼ਾ ਸੋਯੂਜ਼ ਪੁਲਾੜ ਯਾਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ
ਨਾਸਾ ਦੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ‘ਤੇ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਜਾਣਕਾਰੀ ਮੁਤਾਬਕ ਅਸਲ ‘ਚ ਸੋਯੁਜ਼ ਆਈਐੱਸਐੱਸ ਲਈ ਲਾਈਫਬੋਟ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੈ ਅਤੇ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਇਕ ਸੋਯੁਜ਼ ਪੁਲਾੜ ਯਾਨ ਹਮੇਸ਼ਾ ਉੱਥੇ ਤਾਇਨਾਤ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਕਿਸੇ ਵੀ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਪੁਲਾੜ ਯਾਤਰੀ ਇਸਦੀ ਵਰਤੋਂ ISS ਛੱਡਣ ਅਤੇ ਧਰਤੀ ‘ਤੇ ਵਾਪਸ ਜਾਣ ਲਈ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਪੁਲਾੜ ਯਾਤਰੀ ਕਜ਼ਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਉਤਰੇ
ਜੋ ਕੈਪਸੂਲ ਤਿੰਨ ਯਾਤਰੀਆਂ ਨਾਲ ਆਈਐਸਐਸ ਤੋਂ ਕਜ਼ਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਉਤਰਿਆ ਹੈ ਉਹ ਸੋਯੂਜ਼ ਐਮਐਸ-25 ਹੈ। ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਬਾਹਰ ਆਉਣ ਵਾਲਾ ਓਲੇਗ ਕੋਨੋਨੇਨਕੋ ਸੀ, ਜੋ ਇਸਦਾ ਕਮਾਂਡਰ ਹੈ। ਇਸ ਵਾਰ ਉਸ ਨੇ ਪੁਲਾੜ ਵਿਚ 374 ਦਿਨ ਬਿਤਾਏ। ਇਸ ਨਾਲ ਓਲੇਗ ਕੋਨੋਨੇਨਕੋ ਨੇ 1111 ਦਿਨ ਪੁਲਾੜ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਦਾ ਆਪਣਾ ਰਿਕਾਰਡ ਬਣਾ ਲਿਆ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਲ, ਆਈਐਸਐਸ ਵਿੱਚ ਵਾਪਸ ਪਰਤਣ ਵਾਲੇ ਚਾਲਕ ਦਲ ਦੇ ਇੱਕ ਮੈਂਬਰ ਨਿਕੋਲਾਈ ਚੁਬ ਨੇ ਵੀ ਪੁਲਾੜ ਵਿੱਚ 372 ਦਿਨ ਸਫਲਤਾਪੂਰਵਕ ਪੂਰੇ ਕੀਤੇ।
ਇਹ ਚੁਬ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਪੁਲਾੜ ਉਡਾਣ ਸੀ। ਉਹ ਇੱਕ ਰੋਸਕੋਸਮੌਸ ਪੁਲਾੜ ਯਾਤਰੀ ਹੈ ਅਤੇ ਕੋਨੋਨੇਕੋ ਨੇ 15 ਸਤੰਬਰ, 2023 ਨੂੰ ISS ਲਈ ਉਡਾਣ ਭਰੀ ਸੀ। ਇਹ ਦੋਵੇਂ ਰੂਸੀ ਪੁਲਾੜ ਯਾਤਰੀ ਹਨ।
ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋਵਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਧਰਤੀ ‘ਤੇ ਪਰਤਣ ਵਾਲਾ ਤੀਜਾ ਯਾਤਰੀ ਟਰੇਸੀ ਡਾਇਸਨ ਹੈ। ਅਮਰੀਕੀ ਪੁਲਾੜ ਯਾਤਰੀ ਟਰੇਸੀ ਨਾਸਾ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਇਹ ਉਸਦਾ ਤੀਜਾ ਮਿਸ਼ਨ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਉਸਨੇ ਛੇ ਮਹੀਨੇ ਬਾਹਰੀ ਪੁਲਾੜ ਵਿੱਚ ਬਿਤਾਏ।
ਸੁਨੀਤਾ ਵਿਲੀਅਮ ਇਸ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪੁਲਾੜ ਯਾਨ ਵਿੱਚ ਵਾਪਸ ਪਰਤੇਗੀ
ਇਨ੍ਹਾਂ ਤਿੰਨਾਂ ਦੀ ਵਾਪਸੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੁਣ ਆਈਐਸਐਸ ‘ਤੇ ਅੱਠ ਪੁਲਾੜ ਯਾਤਰੀ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਅਮਰੀਕੀ ਯਾਤਰੀ ਬੁਚ ਵਿਲਮੋਰ ਅਤੇ ਸੁਨੀਤਾ ਵਿਲੀਅਮਜ਼ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਇਹ ਦੋਵੇਂ ਬੋਇੰਗ ਦੇ ਨਵੇਂ ਸਟਾਰਲਾਈਨਰ ਕੈਪਸੂਲ ਵਿੱਚ ਇਸ ਸਾਲ ਜੂਨ ਵਿੱਚ ਆਈਐਸਐਸ ਲਈ ਰਵਾਨਾ ਹੋਏ ਸਨ ਅਤੇ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਵਾਪਸ ਨਹੀਂ ਆ ਸਕੇ ਸਨ। ਇਹ ਇਸ ਕੈਪਸੂਲ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਚਾਲਕ ਦਲ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਹਨ।
ਸਟਾਰਲਾਈਨਰ ‘ਚ ਨੁਕਸ ਕਾਰਨ ਦੋਵਾਂ ਨੂੰ ਹੁਣ ਤੱਕ ਵਾਪਸ ਨਹੀਂ ਲਿਆਂਦਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ ਸੋਯੂਜ਼ ਤੋਂ ਵਾਪਸ ਪਰਤੇ ਮੈਂਬਰ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਆਈਐਸਐਸ ਵਿੱਚ ਸਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਯੋਜਨਾਬੱਧ ਸੀ, ਦੋਵਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਤੋਂ ਵਾਪਸ ਨਹੀਂ ਲਿਆਂਦਾ ਜਾ ਸਕਿਆ। ਵੈਸੇ ਵੀ ਇਹ ਮਿਸ਼ਨ ਰੂਸ ਦਾ ਸੀ।
ਦੋਵੇਂ ਅਮਰੀਕੀ ਪੁਲਾੜ ਯਾਤਰੀ ਹੁਣ ਅਗਲੇ ਸਾਲ ਯਾਨੀ 2025 ‘ਚ ਵਾਪਸ ਆਉਣਗੇ। ਨਾਸਾ ਨੇ ਇਸ ਦੇ ਲਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਨਾਸਾ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਸੁਨੀਤਾ ਵਿਲੀਅਮਸ ਅਤੇ ਬੁਚ ਵਿਲਮੋਰ ਨੂੰ ਸਪੇਸਐਕਸ ਰਾਹੀਂ ਧਰਤੀ ‘ਤੇ ਲਿਆਂਦਾ ਜਾਵੇਗਾ।