ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੋਦੀ ਪਹੁੰਚੇ ਹਨ ਗੁਆਨਾ, ਜਾਣੋ ਭਾਰਤ ਨਾਲ ਕੀ ਹੈ ਸਬੰਧ
PM Modi Guyana Visit: ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਬ੍ਰਾਜ਼ੀਲ ਵਿੱਚ G20 ਸਿਖਰ ਸੰਮੇਲਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੈਰੇਬੀਅਨ ਦੇਸ਼ ਗੁਆਨਾ ਪਹੁੰਚ ਗਏ ਹਨ। ਗੁਆਨਾ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਮੁਹੰਮਦ ਇਰਫਾਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਐਂਟਨੀ ਫਿਲਿਪਸ ਪ੍ਰੋਟੋਕੋਲ ਤੋੜ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਵਾਗਤ ਕਰਨ ਲਈ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚੇ। ਦੌਰੇ ਦੌਰਾਨ ਪੀਐਮ ਮੋਦੀ ਗੁਆਨਾ ਦੀ ਸੰਸਦ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਬੈਠਕ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਨ ਕਰਨਗੇ।
PM Modi Guyana Visit: ਗੁਆਨਾ ਦੱਖਣੀ ਅਮਰੀਕਾ ਦਾ ਇੱਕ ਛੋਟਾ ਜਿਹਾ ਦੇਸ਼ ਹੈ। ਜਿੱਥੇ ਆਬਾਦੀ ਸਿਰਫ਼ 8 ਲੱਖ ਹੈ ਪਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 40 ਫ਼ੀਸਦੀ ਦੇ ਕਰੀਬ ਭਾਰਤੀ ਮੂਲ ਦੇ ਹਨ। ਭਾਰਤ ਨਾਲ ਇਸ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਸਬੰਧ ਸਿਰਫ਼ ਆਬਾਦੀ ਤੱਕ ਹੀ ਸੀਮਤ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਇਤਿਹਾਸ ਦੇ ਡੂੰਘੇ ਪੰਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਦਰਜ ਹੈ। ਗੁਆਨਾ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਇਰਫਾਨ ਅਲੀ ਖੁਦ ਭਾਰਤੀ ਮੂਲ ਦੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪੂਰਵਜ 19ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਵਜੋਂ ਉੱਥੇ ਪਹੁੰਚੇ ਸਨ।
ਹੁਣ 56 ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰੇਂਦਰ ਮੋਦੀ ਦਾ 2 ਦਿਨਾ ਦੌਰਾ ਇਸ ਰਿਸ਼ਤੇ ਨੂੰ ਹੋਰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨ ਦਾ ਅਹਿਮ ਮੌਕਾ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ। ਉਹ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਗੁਆਨਾ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਦੂਜੇ ਭਾਰਤੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਹਨ। ਪਰ ਇੱਥੇ ਇੱਕ ਸਵਾਲ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਮਜ਼ਦੂਰ ਕੌਣ ਸਨ ਅਤੇ ਇਹਨਾਂ ਦਾ ਭਾਰਤ ਨਾਲ ਕੀ ਸਬੰਧ ਹੈ? ਆਓ ਇਸ ਨੂੰ ਸਮਝੀਏ।
ਗੁਆਨਾ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਆਬਾਦੀ ਕਿਸਦੀ ਹੈ?
ਗੁਆਨਾ ਦਾ ਖੇਤਰਫਲ 1 ਲੱਖ 60 ਹਜ਼ਾਰ ਵਰਗ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਹੈ। ਆਬਾਦੀ 8 ਲੱਖ 17 ਹਜ਼ਾਰ ਹੈ। ਜਿਸ ਦੇ 2050 ਤੱਕ 9 ਲੱਖ ਦੇ ਕਰੀਬ ਪਹੁੰਚਣ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ 40 ਫੀਸਦੀ ਭਾਰਤੀ ਮੂਲ ਦੇ ਲੋਕ ਹਨ। ਬਾਕੀ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਵਿੱਚੋਂ, 30 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਅਫਰੀਕੀ ਮੂਲ ਦੇ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ 17 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਮਿਸ਼ਰਤ ਸਮੂਹ ਦੇ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਨੌਂ ਫੀਸਦੀ ਲੋਕ ਅਮਰੀਕੀ ਮੂਲ ਦੇ ਹਨ।
ਇੱਥੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ 54 ਫੀਸਦੀ ਨਾਗਰਿਕ ਈਸਾਈ ਧਰਮ ਨੂੰ ਮੰਨਣ ਵਾਲੇ ਹਨ। 31 ਫੀਸਦੀ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਦੇ ਹਨ, 7.5 ਫੀਸਦੀ ਇਸਲਾਮ ਧਰਮ ਦੇ ਹਨ। 4.2 ਕਿਸੇ ਵੀ ਧਰਮ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਮੰਨਦੇ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਇਹ ਉਤਸੁਕਤਾ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਛੋਟੇ ਜਿਹੇ ਦੂਰ-ਦੁਰਾਡੇ ਦੱਖਣੀ ਅਮਰੀਕੀ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਦਾ ਦਬਦਬਾ ਕਿਉਂ ਹੈ, ਇਹ ਲੋਕ ਇੱਥੇ ਆ ਕੇ ਕਿਵੇਂ ਵੱਸ ਗਏ?
ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਕੀ ਹੈ?
ਇਸ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਲਈ ਸਾਨੂੰ 19ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਜਾਣਾ ਪਵੇਗਾ। ਜਦੋਂ ਗੁਆਨਾ ਇੱਕ ਆਜ਼ਾਦ ਦੇਸ਼ ਨਹੀਂ ਸੀ ਪਰ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸ਼ਾਸਨ ਅਧੀਨ ਸੀ। ਇਹ 1814 ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ। ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਨੇ ਨੈਪੋਲੀਅਨ ਨਾਲ ਯੁੱਧ ਦੌਰਾਨ ਗੁਆਨਾ ‘ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਇਸ ਨੂੰ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਗੁਆਨਾ ਵਜੋਂ ਉਪਨਿਵੇਸ਼ ਕੀਤਾ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ
ਫਿਰ 20 ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ, ਭਾਵ 1834 ਵਿੱਚ, ਸੰਸਾਰ ਭਰ ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਕਲੋਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਗੁਲਾਮੀ ਜਾਂ ਬੰਧੂਆ ਮਜ਼ਦੂਰੀ ਦੀ ਪ੍ਰਥਾ ਦਾ ਅੰਤ ਹੋ ਗਿਆ। ਗੁਆਨਾ ਵਿੱਚ ਵੀ ਬੰਧੂਆ ਮਜ਼ਦੂਰੀ ਦੇ ਖਾਤਮੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਦੀ ਵੱਡੀ ਮੰਗ ਸੀ। ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਦੇ ਰਾਜ ਦੌਰਾਨ, ਅੰਗਰੇਜ਼ ਗੰਨੇ ਦੀ ਖੇਤੀ ਲਈ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਦੇਸ਼ ਤੋਂ ਦੂਜੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਲੈ ਜਾਂਦੇ ਸਨ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਦੀ ਕਾਫੀ ਆਮਦ ਹੋਈ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਗਿਰਮੀਟੀਆ ਮਜ਼ਦੂਰ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਭਾਰਤੀਆਂ ਦਾ ਇੱਕ ਸਮੂਹ ਗੁਆਨਾ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ। ਇਹ ਮਾਰੀਸ਼ਸ ਵਰਗੇ ਕਈ ਹੋਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਹੋਇਆ।
ਅੰਕੜਿਆਂ ਅਨੁਸਾਰ, 1838 ਤੋਂ 1917 ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ, ਲਗਭਗ 500 ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਰਾਹੀਂ 2 ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੱਧ ਭਾਰਤੀਆਂ ਨੂੰ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਗੁਆਨਾ ਵਿੱਚ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਵਜੋਂ ਲਿਆਂਦਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇੱਕ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਅੰਦਰ, ਭਾਰਤੀ ਪ੍ਰਵਾਸੀ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਦੀ ਸਖ਼ਤ ਮਿਹਨਤ ਸਦਕਾ, ਖੰਡ ਉਦਯੋਗ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਗੁਆਨਾ ਦੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਉੱਤੇ ਹਾਵੀ ਹੋਣ ਲੱਗਾ। ਇਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਕ੍ਰਾਂਤੀਕਾਰੀ ਤਬਦੀਲੀ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਬਸਤੀ ਵਿੱਚ ਕਾਫ਼ੀ ਆਰਥਿਕ ਤਰੱਕੀ ਲਿਆਂਦੀ ਗਈ।
1966 ਵਿੱਚ, ਗੁਆਨਾ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਕਾਲੋਨੀ ਤੋਂ ਆਜ਼ਾਦ ਹੋ ਗਿਆ। ਪਰ ਜਿਹੜੇ ਮਜ਼ਦੂਰ ਉੱਥੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਗਏ ਸਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੁਝ ਵਾਪਸ ਪਰਤ ਗਏ ਪਰ ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਾਲ ਕਈ ਉੱਥੇ ਹੀ ਰੁਕ ਗਏ। ਇਸ ਲਈ ਇੱਥੇ ਹਰ ਪਾਸੇ ਭਾਰਤੀ ਮੂਲ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਦੀਵਾਲੀ ਅਤੇ ਹੋਲੀ ਵਰਗੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਭਾਰਤੀ ਤਿਉਹਾਰ ਵੀ ਗਯਾਨੀ ਕੈਲੰਡਰ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਹਨ।
ਤੇਲ ਦੇ ਭੰਡਾਰਾਂ ਨੇ ਕਿਸਮਤ ਬਦਲ ਦਿੱਤੀ
ਸਾਲ 2015 ਤੱਕ ਗੁਆਨਾ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਗਰੀਬ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਗਿਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਪਰ ਉਸੇ ਸਾਲ, ਐਕਸੋਨ ਮੋਬਿਲ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨ ਨੇ ਗੁਆਨਾ ਤੋਂ 100 ਮੀਲ ਦੂਰ ਤੇਲ ਦੇ ਵੱਡੇ ਭੰਡਾਰਾਂ ਦੀ ਖੋਜ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਗੁਆਨਾ ਨੂੰ ਸਾਲਾਨਾ 10 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਮਿਲਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ ਅਤੇ 2040 ਤੱਕ ਇਸ ਦੇ ਖਜ਼ਾਨੇ ਨੂੰ 157 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਮਿਲ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਦੇਸ਼ ਦੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਦਾ ਆਕਾਰ ਪਿਛਲੇ ਪੰਜ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਚਾਰ ਗੁਣਾ ਵਧਿਆ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ ਪੰਜ ਸਾਲਾਂ ‘ਚ ਇਸ ਨੇ 27.14 ਫੀਸਦੀ ਦੀ ਔਸਤ ਆਰਥਿਕ ਵਾਧਾ ਹਾਸਲ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਸਾਲ 2023 ‘ਚ ਇਸ ਦੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ 62.3 ਫੀਸਦੀ ਦੀ ਦਰ ਨਾਲ ਵਧੇਗੀ। ਗੁਆਨਾ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਆਰਥਿਕ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਖੇਤੀਬਾੜੀ (ਚਾਵਲ ਅਤੇ ਡੇਮੇਰਾਰਾ ਚੀਨੀ), ਬਾਕਸਾਈਟ ਅਤੇ ਸੋਨੇ ਦੀ ਖੁਦਾਈ, ਲੱਕੜ, ਸਮੁੰਦਰੀ ਭੋਜਨ, ਖਣਿਜ, ਕੱਚਾ ਤੇਲ ਅਤੇ ਕੁਦਰਤੀ ਗੈਸ ਹਨ।
ਕੋਵਿਡ ਦੇ ਸਮੇਂ ਭਾਰਤ ਨੇ ਸਮਰਥਨ ਕੀਤਾ
ਵੈਕਸੀਨ ਮੈਤਰੀ ਪਹਿਲਕਦਮੀ ਦੇ ਤਹਿਤ, ਭਾਰਤ ਨੇ ਮਾਰਚ 2021 ਵਿੱਚ ਗੁਆਨਾ ਨੂੰ ਕੋਵੀਸ਼ੀਲਡ ਦੀਆਂ 80,000 ਖੁਰਾਕਾਂ ਦਾਨ ਕੀਤੀਆਂ। ਇਸ ਨਾਲ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਕੋਵਿਡ ਮਹਾਮਾਰੀ ਨਾਲ ਲੜਨ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਮਦਦ ਮਿਲੀ। ਭਾਰਤ ਨੇ 2020 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ-ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਵਿਕਾਸ ਭਾਈਵਾਲੀ ਫੰਡ ਰਾਹੀਂ 34 ਵੈਂਟੀਲੇਟਰਾਂ, ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਸੁਰੱਖਿਆ ਉਪਕਰਨਾਂ ਅਤੇ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਦੇਖਭਾਲ ਦੀਆਂ ਦਵਾਈਆਂ ਦੀ ਖਰੀਦ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਨ ਲਈ ਭਾਰਤ-ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਵਿਕਾਸ ਭਾਈਵਾਲੀ ਫੰਡ ਰਾਹੀਂ $1 ਮਿਲੀਅਨ ਦਾ ਯੋਗਦਾਨ ਦਿੱਤਾ COVID-19.