ਜੇਕਰ ਡਿਊਟੀ ਦੌਰਾਨ ਅਗਨੀਵੀਰ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਕੀ ਮਿਲੇਗਾ? ਅਗਨੀਪਥ ਸਕੀਮ ਦੇ ਪੂਰੇ ਨਿਯਮਾਂ ਨੂੰ ਜਾਣੋ

Pic Credit: Getty Images

ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਨਾਸਿਕ ‘ਚ ਸਥਿਤ ਫੌਜੀ ਕੈਂਪ ‘ਚ ਵੱਡਾ ਹਾਦਸਾ ਵਾਪਰਿਆ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਨਿਯਮਤ ਸਿਖਲਾਈ ਦੌਰਾਨ ਕੁਝ ਸਿਪਾਹੀ ਤੋਪਖਾਨੇ ਤੋਂ ਗੋਲੀਬਾਰੀ ਦਾ ਅਭਿਆਸ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ, ਇਸੇ ਦੌਰਾਨ ਅਚਾਨਕ ਧਮਾਕਾ ਹੋ ਗਿਆ। ਇਸ ਹਾਦਸੇ ‘ਚ ਦੋ ਅਗਨੀਵੀਰ ਜਵਾਨ ਗੰਭੀਰ ਰੂਪ ‘ਚ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋ ਗਏ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ‘ਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਇਸ ਘਟਨਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੂਰੇ ਡੇਰੇ ‘ਚ ਹਫੜਾ-ਦਫੜੀ ਮਚ ਗਈ। ਅਧਿਕਾਰੀ ਧਮਾਕੇ ਦੇ ਸਹੀ ਕਾਰਨਾਂ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।

ਐਨਸੀਪੀ ਨੇਤਾ ਸੁਪ੍ਰੀਆ ਸੁਲੇ ਨੇ ਇਸ ਘਟਨਾ ‘ਤੇ ਦੁੱਖ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਮੰਗ ਵੀ ਉਠਾਈ ਹੈ ਕਿ ਦੋਵਾਂ ਸੈਨਿਕਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਹੀਦ ਦਾ ਦਰਜਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਦਾ ਲਾਭ ਦਿੱਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਜੇਕਰ ਅਗਨੀਵੀਰ ਦੀ ਡਿਊਟੀ ਦੌਰਾਨ ਮੌਤ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਅਗਨੀਪਥ ਯੋਜਨਾ ਦੇ ਤਹਿਤ ਕੀ ਮਿਲੇਗਾ?

ਅਗਨੀਪਥ ਸਕੀਮ ਕਦੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ ਸੀ?

ਸਾਲ 2022 ਵਿੱਚ, ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਵਿੱਚ ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਦੀ ਭਰਤੀ ਲਈ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਯੋਜਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਸੀ, ਜਿਸਦਾ ਨਾਮ ‘ਅਗਨੀਪਥ ਯੋਜਨਾ’ ਸੀ। ਇਸ ਸਕੀਮ ਤਹਿਤ ਫੌਜ ਵਿੱਚ 4 ਸਾਲ ਲਈ ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਦੀ ਭਰਤੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਅਜਿਹੇ ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਨੂੰ ਅਗਨੀਵੀਰ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਕੀਮ ਤਹਿਤ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਸੈਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਦੀ ਭਰਤੀ ਲਈ ਉਮਰ 17.5 ਤੋਂ 21 ਸਾਲ ਨਿਰਧਾਰਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਅਗਨੀਪਥ ਯੋਜਨਾ ਰਾਹੀਂ ਹੁਣ ਤੱਕ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ, ਹਵਾਈ ਅਤੇ ਜਲ ਸੈਨਾ ਵਿੱਚ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਸੈਨਿਕਾਂ ਦੀ ਭਰਤੀ ਕੀਤੀ ਜਾ ਚੁੱਕੀ ਹੈ।

ਫਾਇਰਫਾਈਟਰਾਂ ਨੂੰ ਕਿੰਨੀ ਤਨਖਾਹ ਮਿਲਦੀ ਹੈ?

ਅਗਨੀਪਥ ਸਕੀਮ ਤਹਿਤ ਭਰਤੀ ਹੋਏ ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਯਾਨੀ ਕਿ ਅਗਨੀਵੀਰ ਨੂੰ ਨੌਕਰੀ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਹਰ ਮਹੀਨੇ 30 ਹਜ਼ਾਰ ਰੁਪਏ ਤਨਖਾਹ ਮਿਲਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ 21 ਹਜ਼ਾਰ ਰੁਪਏ ਹੱਥ ਮਿਲਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਤਨਖਾਹ ਦਾ 30 ਫੀਸਦੀ ਭਾਵ 9 ਹਜ਼ਾਰ ਰੁਪਏ ਕੱਟ ਲਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਸੇਵਾ ਫੰਡ ਵਜੋਂ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਗਨੀਵੀਰ ਦੀ ਤਨਖਾਹ ਵਿੱਚ ਹਰ ਸਾਲ 10 ਫੀਸਦੀ ਵਾਧਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚੋਂ 30 ਫੀਸਦੀ ਸੇਵਾ ਨਿਧੀ ਫੰਡ ਵਜੋਂ ਕੱਟਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਜਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਦੀ ਮਿਆਦ ਪੂਰੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਨੌਕਰੀ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਮਹੀਨੇ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਆਖਰੀ ਮਹੀਨੇ ਤੱਕ ਸੇਵਾ ਫੰਡ ਵਜੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਤਨਖ਼ਾਹ ਵਿੱਚੋਂ ਕਟੌਤੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਰਕਮ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਜੋੜ ਕੇ ਇਕੱਠੀ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਉਹ ਪੈਸਾ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ, ਸਗੋਂ ਸਰਕਾਰ ਦੁੱਗਣਾ ਕਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਯਾਨੀ ਅਗਨੀਵੀਰ ਨੂੰ 4 ਸਾਲ ਦੀ ਸੇਵਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਕਮੁਸ਼ਤ 10 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਮਿਲਦੇ ਹਨ।

ਜੇਕਰ ਡਿਊਟੀ ਦੌਰਾਨ ਮੌਤ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਕੀ ਮਿਲੇਗਾ?

ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਅਗਨੀਵੀਰ ਦੀ ਡਿਊਟੀ ਦੌਰਾਨ ਮੌਤ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰਕ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੂੰ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਮੁਆਵਜ਼ਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਫੌਜ ਦੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਡਿਊਟੀ ਦੌਰਾਨ ਅਗਨੀਵੀਰ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋਣ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਉਸਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ 48 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਦਾ ਬੀਮਾ ਕਵਰ, 44 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਦੀ ਵਾਧੂ ਐਕਸ-ਗ੍ਰੇਸ਼ੀਆ ਰਾਸ਼ੀ, 4 ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਬਾਕੀ ਮਿਆਦ ਲਈ ਪੂਰੀ ਤਨਖਾਹ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਸੇਵਾ ਅਤੇ ਸੇਵਾ ਫੰਡ ਦੀ ਰਕਮ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਹੈ।

ਜੇਕਰ ਅਗਨੀਵੀਰ ਡਿਊਟੀ ਦੌਰਾਨ ਅਪਾਹਜ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕੀ ਮਿਲੇਗਾ?

ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਅਗਨੀਵੀਰ ਸਿਪਾਹੀ ਡਿਊਟੀ ਦੌਰਾਨ ਅਪਾਹਜ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਅਪੰਗਤਾ ਦੇ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ ਰਕਮ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਅਗਨੀਵੀਰ 100 ਫੀਸਦੀ ਅਪਾਹਜ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ 44 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਮਿਲਣਗੇ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਜੇਕਰ ਅਗਨੀਵੀਰ 75 ਫੀਸਦੀ ਅਪਾਹਜ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸਨੂੰ 25 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਦੀ ਐਕਸ-ਗ੍ਰੇਸ਼ੀਆ ਰਾਸ਼ੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ 50 ਫੀਸਦੀ ਅਪਾਹਜ ਹੋਣ ਦੀ ਸੂਰਤ ਵਿੱਚ ਉਸਨੂੰ 15 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਦੀ ਐਕਸ-ਗ੍ਰੇਸ਼ੀਆ ਰਾਸ਼ੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ 4 ਸਾਲ ਦੀ ਪੂਰੀ ਤਨਖ਼ਾਹ, ਸੇਵਾ ਨਿਧੀ ਫੰਡ ਵਿੱਚ ਜਮ੍ਹਾਂ ਰਾਸ਼ੀ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਯੋਗਦਾਨ ਵੀ ਮਿਲਦਾ ਹੈ।