830 ਕਰੋੜ ਅਟੈਚ, 8 ਨੇਤਾ ਰਡਾਰ ‘ਤੇ; ਨੈਸ਼ਨਲ ਹੈਰਾਲਡ ਮਾਮਲੇ ‘ਚ ED ਨੇ ਹੁਣ ਤੱਕ ਕੀ ਕਾਰਵਾਈ ਕੀਤੀ?

ਸੋਨੀਆ ਗਾਂਧੀ ਅਤੇ ਰਾਹੁਲ ਗਾਂਧੀ ਦੀ ਤਸਵੀਰ

2 ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਇਨਫੋਰਸਮੈਂਟ ਡਾਇਰੈਕਟੋਰੇਟ (ED) ਅਤੇ ਰਾਹੁਲ ਗਾਂਧੀ ਇਕੱਠੇ ਸੁਰਖੀਆਂ ਵਿੱਚ ਹਨ। ਸ਼ੁੱਕਰਵਾਰ ਤੜਕੇ ਰਾਹੁਲ ਨੇ ਖਦਸ਼ਾ ਜ਼ਾਹਰ ਕੀਤਾ ਕਿ ਈਡੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਘਰ ਛਾਪਾ ਮਾਰ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ‘ਤੇ ਜਾਂਚ ਏਜੰਸੀ ਵੱਲੋਂ ਕੋਈ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਮੰਨਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਰਾਹੁਲ ਦੇ ਘਰ ‘ਤੇ ਈਡੀ ਦੀ ਛਾਪੇਮਾਰੀ ਨੈਸ਼ਨਲ ਹੈਰਾਲਡ ਮਾਮਲੇ ਦੇ ਸਬੰਧ ‘ਚ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ 12 ਸਾਲ ਪੁਰਾਣੇ ਮਾਮਲੇ ‘ਚ ਰਾਹੁਲ ਗਾਂਧੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਾਂ ਸੋਨੀਆ ਗਾਂਧੀ ਸਮੇਤ 8 ਕਾਂਗਰਸੀ ਨੇਤਾ ਇਨਫੋਰਸਮੈਂਟ ਡਾਇਰੈਕਟੋਰੇਟ ਦੇ ਰਡਾਰ ‘ਤੇ ਹਨ।

ਨੈਸ਼ਨਲ ਹੈਰਾਲਡ ਕੇਸ ਕੀ ਹੈ?

ਨੈਸ਼ਨਲ ਹੈਰਾਲਡ ਅਖਬਾਰਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਸਮੂਹ ਹੈ, ਜੋ ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਹੁੰਦਾ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਹ ਅਖਬਾਰ ਜਵਾਹਰ ਲਾਲ ਨਹਿਰੂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿਚ ਚਲਾਇਆ ਜਾਣ ਲੱਗਾ। ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਨੂੰ ਸਹੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਚਲਾਉਣ ਲਈ, ਐਸੋਸੀਏਟਸ ਜਰਨਲ ਲਿਮਿਟੇਡ (ਏਜੇਐਲ) ਨਾਮਕ ਕੰਪਨੀ ਬਣਾਈ ਗਈ ਸੀ। ਨੈਸ਼ਨਲ ਹੈਰਾਲਡ 2011 ਤੱਕ ਇਸ ਕੰਪਨੀ ਦੇ ਅਧੀਨ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਰਿਹਾ।

ਭਾਜਪਾ ਨੇਤਾ ਅਤੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਵਕੀਲ ਸੁਬਰਾਮਨੀਅਮ ਸਵਾਮੀ ਨੇ ਨੈਸ਼ਨਲ ਹੈਰਾਲਡ ‘ਚ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਦਾ ਮੁੱਦਾ ਉਠਾਉਂਦੇ ਹੋਏ 2012 ‘ਚ ਅਦਾਲਤ ‘ਚ ਪਟੀਸ਼ਨ ਦਾਇਰ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਸਵਾਮੀ ਮੁਤਾਬਕ ਨੈਸ਼ਨਲ ਹੈਰਾਲਡ ਚਲਾਉਣ ਲਈ ਕਾਂਗਰਸ ਨੇ 1990 ਤੋਂ 2008 ਤੱਕ ਏਜੇਐਲ ਕੰਪਨੀ ਨੂੰ 90 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦਾ ਕਰਜ਼ਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।

ਜਦੋਂ ਕੰਪਨੀ ਦੀ ਹਾਲਤ ਵਿਗੜ ਗਈ ਤਾਂ ਇਕ ਨਵੀਂ ਕੰਪਨੀ ਬਣਾਈ ਗਈ, ਜਿਸ ਦਾ ਨਾਂ ਯੰਗ ਇੰਡੀਆ ਲਿਮਟਿਡ (YIL) ਸੀ। ਇਸ ਕੰਪਨੀ ‘ਚ 38-38 ਫੀਸਦੀ ਹਿੱਸੇਦਾਰੀ ਸੋਨੀਆ ਅਤੇ ਰਾਹੁਲ ਨੂੰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਬਾਕੀ ਦੀ ਹਿੱਸੇਦਾਰੀ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੇ ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਖਜ਼ਾਨਚੀ ਮੋਤੀ ਲਾਲ ਵੋਰਾ ਅਤੇ ਆਸਕਰ ਫਰਨਾਂਡੀਜ਼ ਵਿਚਕਾਰ ਵੰਡੀ ਗਈ ਸੀ।

ਸਵਾਮੀ ਵੱਲੋਂ ਅਦਾਲਤ ਵਿੱਚ ਦਾਇਰ ਹਲਫ਼ਨਾਮੇ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਕਾਂਗਰਸ ਦਾ ਕਰਜ਼ਾ ਚੁਕਾਉਣ ਲਈ ਸਾਲ 2009 ਵਿੱਚ ਏਜੇਐਲ ਦੇ 90 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੇ ਸ਼ੇਅਰ YIL ਨੂੰ ਟਰਾਂਸਫਰ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ। ਜਦੋਂ ਇਹ ਸ਼ੇਅਰ ਟਰਾਂਸਫਰ ਕੀਤੇ ਗਏ ਤਾਂ ਕਾਂਗਰਸ ਨੇ ਉਸ ਕਰਜ਼ੇ ਨੂੰ ਮੁਆਫ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।

ਸਵਾਮੀ ਮੁਤਾਬਕ ਇਸ ਡੀਲ ਦਾ ਮਕਸਦ ਦਿੱਲੀ ਸਥਿਤ ਹੇਰਾਲਡ ਹਾਊਸ ਅਤੇ ਹੋਰ ਜਾਇਦਾਦਾਂ ਨੂੰ ਗਾਂਧੀ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਟਰਾਂਸਫਰ ਕਰਨਾ ਸੀ।

ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਜੱਜ ਮਾਰਕੰਡੇ ਕਾਟਜੂ ਅਤੇ ਸੀਨੀਅਰ ਵਕੀਲ ਸ਼ਾਂਤੀ ਭੂਸ਼ਣ, ਜੋ ਏਜੇਐਲ ਵਿੱਚ ਸ਼ੇਅਰਧਾਰਕ ਸਨ, ਨੇ ਦੋਸ਼ ਲਗਾਇਆ ਸੀ ਕਿ ਜਦੋਂ ਏਜੇਐਲ ਦੇ ਸ਼ੇਅਰ ਵਾਈਆਈਐਲ ਵਿੱਚ ਟਰਾਂਸਫਰ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸੂਚਿਤ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।

ED ਨੇ ਕੇਸ ਕਦੋਂ ਦਰਜ ਕੀਤਾ?

ਐਨਫੋਰਸਮੈਂਟ ਡਾਇਰੈਕਟੋਰੇਟ ਨੇ ਸਾਲ 2015 ਵਿੱਚ ਨੈਸ਼ਨਲ ਹੈਰਾਲਡ ਕੇਸ ਦਾਇਰ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਉਦੋਂ ਤੋਂ ਹੀ ਜਾਂਚ ਏਜੰਸੀ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਸਾਲ ਸੋਨੀਆ ਗਾਂਧੀ ਅਤੇ ਰਾਹੁਲ ਗਾਂਧੀ ਨੂੰ ਦਿੱਲੀ ਦੀ ਇੱਕ ਅਦਾਲਤ ਤੋਂ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਜ਼ਮਾਨਤ ਮਿਲ ਗਈ ਸੀ। ਸੋਨੀਆ ਅਤੇ ਰਾਹੁਲ ਦੀ ਤਰਫੋਂ ਪੇਸ਼ ਹੋਏ ਸੀਨੀਅਰ ਵਕੀਲ ਕਪਿਲ ਸਿੱਬਲ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਦੋਵੇਂ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਵੱਡੇ ਨੇਤਾ ਹਨ ਅਤੇ ਜਾਂਚ ਏਜੰਸੀ ਨੂੰ ਜਾਂਚ ‘ਚ ਲਗਾਤਾਰ ਸਹਿਯੋਗ ਕਰਨਗੇ।

ਉਸ ਸਮੇਂ ਸਵਾਮੀ ਨੇ ਦੋਵਾਂ ਦੀ ਜ਼ਮਾਨਤ ਦਾ ਇਹ ਕਹਿ ਕੇ ਵਿਰੋਧ ਕੀਤਾ ਸੀ ਕਿ ਜੇਕਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰਾਹਤ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਤਾਂ ਉਹ ਵਿਦੇਸ਼ ਚਲੇ ਜਾਣਗੇ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਅਦਾਲਤ ਨੇ ਸਵਾਮੀ ਦੀ ਦਲੀਲ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਸੋਨੀਆ ਅਤੇ ਰਾਹੁਲ ਨੂੰ ਨਿੱਜੀ ਮੁਚੱਲਕੇ ‘ਤੇ ਜ਼ਮਾਨਤ ਦੇ ਦਿੱਤੀ।

ਇਸ ਮਾਮਲੇ ‘ਚ ਕੌਣ-ਕੌਣ ਰਾਡਾਰ ‘ਤੇ ਹਨ?

ਇਸ ਮਾਮਲੇ ‘ਚ ਸੋਨੀਆ ਗਾਂਧੀ ਅਤੇ ਰਾਹੁਲ ਗਾਂਧੀ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ 6 ਹੋਰ ਕਾਂਗਰਸੀ ਆਗੂ ਰਡਾਰ ‘ਤੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਮੱਲਿਕਾਰਜੁਨ ਖੜਗੇ, ਭੁਪਿੰਦਰ ਹੁੱਡਾ, ਡੀਕੇ ਸ਼ਿਵਕੁਮਾਰ, ਡੀਕੇ ਸੁਰੇਸ਼, ਪਵਨ ਬਾਂਸਲ ਅਤੇ ਸੈਮ ਪਿਤਰੋਦਾ ਦੇ ਨਾਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਹਨ। ਮੋਤੀਲਾਲ ਵੋਰਾ ਅਤੇ ਆਸਕਰ ਫਰਨਾਂਡੀਜ਼ ਵੀ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ‘ਚ ਈਡੀ ਦੇ ਰਡਾਰ ‘ਚ ਸਨ ਪਰ ਹੁਣ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ।

ਏਜੇਐਲ ਦੀ ਜ਼ਮੀਨ ਅਲਾਟਮੈਂਟ ਵਿੱਚ ਕਥਿਤ ਬੇਨਿਯਮੀਆਂ ਕਾਰਨ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਖੜਗੇ ਅਤੇ ਹੁੱਡਾ ਦੇ ਨਾਂ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ ਸਨ। ਈਡੀ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ 2022 ਵਿੱਚ ਦੋਵਾਂ ਨੇਤਾਵਾਂ ਤੋਂ ਪੁੱਛਗਿੱਛ ਕਰ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਪਵਨ ਬਾਂਸਲ ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਖਜ਼ਾਨਚੀ ਰਹਿ ਚੁੱਕੇ ਹਨ, ਇਸ ਲਈ ਈਡੀ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਵੀ ਪੁੱਛਗਿੱਛ ਕੀਤੀ ਸੀ।

ਡੀਕੇ ਸ਼ਿਵਕੁਮਾਰ ਅਤੇ ਡੀਕੇ ਸੁਰੇਸ਼ ‘ਤੇ ਦੋਸ਼ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਇਕ ਕਥਿਤ ਕੰਪਨੀ ਰਾਹੀਂ ਵਾਈਆਈਐਲ ਨੂੰ ਅਣਪਛਾਤੇ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਪੈਸੇ ਦਿੱਤੇ। ਜਾਂਚ ਏਜੰਸੀ ਨੇ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ‘ਚ ਸ਼ਿਵਕੁਮਾਰ ਤੋਂ ਵੀ ਪੁੱਛਗਿੱਛ ਕੀਤੀ ਹੈ।

ED ਨੇ ਹੁਣ ਤੱਕ ਕੀ ਕਾਰਵਾਈ ਕੀਤੀ ਹੈ?

ਇਨਫੋਰਸਮੈਂਟ ਡਾਇਰੈਕਟੋਰੇਟ ਨੇ ਸਿਆਸਤਦਾਨਾਂ ਤੋਂ ਪੁੱਛਗਿੱਛ ਕਰਨ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਪਿਛਲੇ 9 ਸਾਲਾਂ ‘ਚ ਹੇਰਾਲਡ ਮਾਮਲੇ ‘ਚ ਹੁਣ ਤੱਕ ਕਰੀਬ 830 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੀ ਜਾਇਦਾਦ ਕੁਰਕ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਸਾਲ 2020 ਵਿੱਚ, ਜਾਂਚ ਏਜੰਸੀ ਨੇ 16.38 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੀ ਕੀਮਤ ਮੁੰਬਈ ਦੇ ਬ੍ਰਾਂਡਾ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਇੱਕ ਨੌ ਮੰਜ਼ਿਲਾ ਇਮਾਰਤ ਦਾ ਇੱਕ ਹਿੱਸਾ ਜ਼ਬਤ ਕੀਤਾ ਸੀ।

ਸਾਲ 2019 ‘ਚ ਈਡੀ ਨੇ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ‘ਚ 64 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੀ ਜਾਇਦਾਦ ਜ਼ਬਤ ਕੀਤੀ ਸੀ। 2023 ਵਿੱਚ, ਈਡੀ ਨੇ ਹੇਰਾਲਡ ਕੇਸ ਵਿੱਚ ਵੱਡੀ ਕਾਰਵਾਈ ਕੀਤੀ ਅਤੇ 751.9 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੀ ਜਾਇਦਾਦ ਕੁਰਕ ਕੀਤੀ। ਇਹ ਜਾਇਦਾਦ ਦਿੱਲੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਖੇਤਰਾਂ ਦੀ ਸੀ।

ED ਨੇ ਰਾਹੁਲ ਤੋਂ ਕੀ ਪੁੱਛਿਆ?

2022 ਵਿੱਚ, ਰਾਹੁਲ ਗਾਂਧੀ ਤੋਂ ਐਨਫੋਰਸਮੈਂਟ ਡਾਇਰੈਕਟੋਰੇਟ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ 5 ਦਿਨਾਂ ਤੱਕ ਪੁੱਛਗਿੱਛ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਇਹ ਪੁੱਛਗਿੱਛ ਦਿੱਲੀ ਸਥਿਤ ਈਡੀ ਦਫ਼ਤਰ ਵਿੱਚ ਹੋਈ। ਕਾਂਗਰਸ ਨੇਤਾ ਅਭਿਸ਼ੇਕ ਮਨੂ ਸਿੰਘਵੀ ਨੇ ਉਸ ਸਮੇਂ ਪ੍ਰੈੱਸ ਕਾਨਫਰੰਸ ‘ਚ ਰਾਹੁਲ ਨੂੰ ਪੁੱਛੇ ਗਏ ਸਵਾਲਾਂ ਦਾ ਵੇਰਵਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।

ਸਿੰਘਵੀ ਮੁਤਾਬਕ ਈਡੀ ਨੇ ਰਾਹੁਲ ਨੂੰ 3 ਵੱਡੇ ਸਵਾਲ ਪੁੱਛੇ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਰਾਹੁਲ ਨੇ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ-

ਸਵਾਲ- ਕੀ ਤੁਸੀਂ YIL ਵਿੱਚ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਅਤੇ ਸ਼ੇਅਰ ਹੋਲਡਰ ਹੋ?
ਰਾਹੁਲ- ਹਾਂ।

ਸਵਾਲ- ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਅਜੇ ਤੱਕ YIL ਤੋਂ ਕੋਈ ਲਾਭ ਲਿਆ ਹੈ?
ਰਾਹੁਲ- ਨਹੀਂ। ਜਿਸ ਐਕਟ ਤਹਿਤ ਕੰਪਨੀ ਬਣੀ ਹੈ, ਉਸ ਤੋਂ ਕੋਈ ਲਾਭ ਨਹੀਂ ਲਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ।

ਸਵਾਲ- ਕੀ ਯੰਗ ਇੰਡੀਆ ਏਜੇਐਲ ਦਾ ਸ਼ੇਅਰ ਹੋਲਡਰ ਹੈ?
ਰਾਹੁਲ- ਹਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ ਸੀ ਤੇ ਹੁਣ ਵੀ ਹੈ।

ਰਾਹੁਲ ਨੇ ਇਕ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ‘ਚ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਪੁੱਛਗਿੱਛ ਦੌਰਾਨ ਮੈਂ ਈਡੀ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਮੈਨੂੰ ਨਹੀਂ ਬੁਲਾਇਆ। ਮੈਂ ਆਪ ਆਇਆ ਹਾਂ। ਮੈਂ ਕਿਸੇ ਤੋਂ ਡਰਦਾ ਨਹੀਂ।