World heart day 2024: ਹਾਰਟ ਅਟੈਕ ਕਿਉਂ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਲੱਛਣ ਕੀ ਹਨ?
ਖ਼ਰਾਬ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਅਤੇ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਦੀਆਂ ਗ਼ਲਤ ਆਦਤਾਂ ਕਾਰਨ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਹਾਰਟ ਅਟੈਕ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਅੱਜ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਸਮੱਸਿਆ ਆਮ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਨੌਜਵਾਨ ਪੀੜ੍ਹੀ ਇਸ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਇਹ ਜਾਣਨਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਹਾਰਟ ਅਟੈਕ ਕਿਉਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਲੱਛਣ ਕੀ ਹਨ। ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ।
ਸੰਕੇਤਕ ਤਸਵੀਰ
ਅੱਜ ਦੀ ਤੇਜ਼ ਰਫ਼ਤਾਰ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਆਪਣੀ ਸਿਹਤ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਦੇਣਾ ਔਖਾ ਹੁੰਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਖਾਣ-ਪੀਣ ਦੀਆਂ ਗਲਤ ਆਦਤਾਂ ਅਤੇ ਖਰਾਬ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਕਾਰਨ ਕਈ ਗੰਭੀਰ ਬੀਮਾਰੀਆਂ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਫੈਲ ਰਹੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ‘ਚੋਂ ਇੱਕ ਹਾਰਟ ਅਟੈਕ ਹੈ। ਅੱਜ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਦਿਲ ਦੇ ਦੌਰੇ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵੱਧ ਰਹੇ ਹਨ। ਜਿੱਥੇ ਪਹਿਲਾਂ ਹਾਰਟ ਅਟੈਕ ਨੂੰ ਉਮਰ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਸਮੱਸਿਆ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, ਅੱਜ ਕੱਲ੍ਹ ਨੌਜਵਾਨ ਪੀੜ੍ਹੀ ਇਸ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ। ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਦਿਲ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕਿਉਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਦਿਲ ਦਾ ਦੌਰਾ ਉਦੋਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਦਿਲ ਦੇ ਕਿਸੇ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਖੂਨ ਦਾ ਸੰਚਾਰ ਅਚਾਨਕ ਬੰਦ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਆਮ ਨਾਲੋਂ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਉਸ ਹਿੱਸੇ ਦੀਆਂ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਖੂਨ ਸੰਚਾਰ ਦੀ ਇਸ ਕਮੀ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਨਾੜੀਆਂ ਵਿੱਚ ਚਰਬੀ ਜਾਂ ਕੋਲੈਸਟ੍ਰੋਲ ਦਾ ਜਮ੍ਹਾ ਹੋਣਾ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਦਿਲ ਨੂੰ ਖ਼ੂਨ, ਆਕਸੀਜਨ ਅਤੇ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤੱਤ ਲੋੜੀਂਦੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿਚ ਨਹੀਂ ਮਿਲ ਪਾਉਂਦੇ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਦਿਲ ਦੇ ਦੌਰੇ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਕਾਰਨ ਕੀ ਹੈ?
ਦਿਲ ਦੇ ਦੌਰੇ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਕਈ ਖਾਸ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਸਭ ਤੋਂ ਆਮ ਕਾਰਨ ਉਮਰ ਹੈ। ਖਾਸ ਤੌਰ ‘ਤੇ 45 ਸਾਲ ਤੋਂ ਵੱਧ ਉਮਰ ਦੇ ਮਰਦ ਅਤੇ 55 ਸਾਲ ਤੋਂ ਵੱਧ ਉਮਰ ਦੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਦਿਲ ਦੇ ਦੌਰੇ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਹੋਰ ਕਾਰਨਾਂ ਵਿੱਚ ਸਿਗਰਟਨੋਸ਼ੀ, ਸ਼ਰਾਬ, ਸ਼ੂਗਰ, ਗੈਰ-ਸਿਹਤਮੰਦ ਖੁਰਾਕ, ਕੋਲੈਸਟ੍ਰੋਲ, ਮੋਟਾਪਾ, ਤਣਾਅ, ਜੈਨੇਟਿਕ ਕਾਰਕ ਅਤੇ ਕਸਰਤ ਨਾ ਕਰਨਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰੇ ਕਾਰਨਾਂ ਕਾਰਨ ਦਿਲ ਦੇ ਦੌਰੇ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਵੱਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਇਸਦੇ ਲੱਛਣਾਂ ਨੂੰ ਪਛਾਣਨਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।
ਲੱਛਣ ਕੀ ਹਨ?
ਛਾਤੀ ਵਿੱਚ ਦਰਦ
ਰਾਜੀਵ ਗਾਂਧੀ ਹਸਪਤਾਲ ਦੇ ਕਾਰਡੀਓਲੋਜਿਸਟ ਡਾ: ਅਜੀਤ ਜੈਨ ਅਨੁਸਾਰ ਦਿਲ ਦੇ ਦੌਰੇ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਖਾਸ ਲੱਛਣ ਛਾਤੀ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਜਾਂ ਖੱਬੇ ਪਾਸੇ ਦਰਦ ਜਾਂ ਦਬਾਅ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਇਹ ਦਰਦ ਭਾਰੀਪਨ, ਜਲਨ ਜਾਂ ਕਠੋਰਤਾ ਵਰਗਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕੁਝ ਮਿੰਟਾਂ ਲਈ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ।
ਮੋਢੇ ਦਾ ਦਰਦ
ਛਾਤੀ ਦੇ ਦਰਦ ਦੇ ਨਾਲ, ਇਹ ਦਰਦ ਸਰੀਰ ਦੇ ਹੋਰ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਫੈਲ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਮੋਢੇ, ਪਿੱਠ, ਗਰਦਨ, ਜਬਾੜੇ, ਦੰਦ, ਜਾਂ ਕਈ ਵਾਰ ਪੇਟ ਦੇ ਉੱਪਰਲੇ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਵੀ ਦਰਦ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਦਰਦ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਜਾਂ ਅਚਾਨਕ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ
ਥਕਾਵਟ ਅਤੇ ਚੱਕਰ ਆਉਣੇ
ਦਿਲ ਦੇ ਦੌਰੇ ਦੌਰਾਨ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਥਕਾਵਟ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਅਚਾਨਕ ਚੱਕਰ ਆਉਣਾ ਜਾਂ ਬੇਹੋਸ਼ੀ ਵਰਗਾ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋਣਾ ਵੀ ਇਸ ਦੇ ਲੱਛਣ ਹਨ।
ਪਸੀਨਾ ਆਉਣਾ ਅਤੇ ਸਾਹ ਚੜ੍ਹਨਾ
ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਕਾਰਨ ਪਸੀਨਾ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਾਹ ਲੈਣ ਵਿੱਚ ਦਿੱਕਤ ਆਉਂਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਦਿਲ ਦੇ ਦੌਰੇ ਦਾ ਲੱਛਣ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਲੱਛਣ ਖਾਸ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਆਮ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਦਿਲ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਹਨ।
ਮਤਲੀ ਅਤੇ ਉਲਟੀਆਂ
ਦਿਲ ਦੇ ਦੌਰੇ ਦੇ ਕੁਝ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਪੇਟ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਲੱਛਣ ਵੀ ਦਿਖਾਈ ਦੇ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਮਤਲੀ, ਉਲਟੀਆਂ ਜਾਂ ਪੇਟ ਵਿੱਚ ਭਾਰ ਜਾਂ ਬਦਹਜ਼ਮੀ ਦੀ ਭਾਵਨਾ। ਲੋਕ ਅਕਸਰ ਇਹਨਾਂ ਲੱਛਣਾਂ ਨੂੰ ਆਮ ਪਾਚਨ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਸਮਝ ਕੇ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਇਹ ਦਿਲ ਦੇ ਦੌਰੇ ਦੇ ਲੱਛਣ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ: ਦਿਲ ਦੇ ਦੌਰੇ ਦਾ ਕਈ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਲੱਗ ਜਾਵੇਗਾ ਪਤਾ, ਇਹ ਦੋ ਆਸਾਨ ਬਲੱਡ ਟੈਸਟ ਨਾਲ ਮਿਲੇਗੀ ਜਾਣਕਾਰੀ