ਅਰਥਸ਼ਾਸਤਰ ਦੇ ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰ ਦਾ ਐਲਾਨ, ਜਾਣੋ ਕਿਸ ਖੋਜ ਲਈ ਮਿਲਿਆ ਇਹ ਅਵਾਰਡ

Nobel Prize in Economic 2024:ਰਾਇਲ ਸਵੀਡਿਸ਼ ਅਕੈਡਮੀ ਆਫ਼ ਸਾਇੰਸਿਜ਼ ਨੇ ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ 2024 ਲਈ ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਹ ਪੁਰਸਕਾਰ ਡੇਰੋਨ ਏਸੇਮੋਗਲੂ, ਸਾਈਮਨ ਜੌਹਨਸਨ ਅਤੇ ਜੇਮਸ ਏ. ਰੌਬਿਨਸਨ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਇਹ ਸਨਮਾਨ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਕਿਵੇਂ ਬਣਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਹ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਭਲਾਈ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਕਰਦੇ ਹਨ? ਇਸ ਲਈ ਮਿਲੀ। ਐਵਾਰਡ ਦੇ ਐਲਾਨ ਨਾਲ ਜਿੱਥੇ ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰ ਦੀ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਅਹਿਮ ਚਰਚਾ ਦਾ ਮਾਹੌਲ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ, ਉੱਥੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਤਿੰਨਾਂ ਖੋਜਾਰਥੀਆਂ ਦੇ ਯੋਗਦਾਨ ਦੀ ਭਰਪੂਰ ਸ਼ਲਾਘਾ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ।

ਇਹ ਤਿੰਨ ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਕੌਣ ਹਨ ?

ਡੇਰੋਨ ਏਸੇਮੋਗਲੂ ਅਰਮੀਨੀਆਈ ਮੂਲ ਦਾ ਇੱਕ ਤੁਰਕੀ-ਅਮਰੀਕੀ ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਹੈ ਜੋ ਮੈਸੇਚਿਉਸੇਟਸ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਟੈਕਨਾਲੋਜੀ (MIT) ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਏਲੀਜ਼ਾਬੇਥ ਅਤੇ ਜੇਮਸ ਕਿਲੀਅਨ ਉੱਥੇ ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰ ਦੇ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਹਨ। ਏਸੀਮੋਗਲੂ, ਜੋ ਕਿ 1993 ਤੋਂ ਐਮਆਈਟੀ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹੋਏ ਹਨ, ਨੇ ਆਪਣੇ ਖੋਜ ਕਾਰਜ ਵਿੱਚ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਉਸਦਾ ਕੰਮ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਉਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਸਾਈਮਨ ਜੌਨਸਨ ਅਤੇ ਜੇਮਸ ਏ. ਰੌਬਿਨਸਨ ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਣ ਵਾਲੇ ਵਿਦਵਾਨ ਵੀ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਵਿਸ਼ਵ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਦੀਆਂ ਗੁੰਝਲਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਾਉਣ ਵਿਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ ਹੈ।

ਇਹ ਪੁਰਸਕਾਰ 2023 ਵਿੱਚ ਮਿਲਿਆ ਸੀ

ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ 2023 ਵਿੱਚ, ਇਹ ਪੁਰਸਕਾਰ ਕਲਾਉਡੀਆ ਗੋਲਡਿਨ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੇ ਕਿਰਤ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਲਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਖੋਜ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਗੋਲਡਿਨ ਦੀ ਖੋਜ ਨੇ ਦਿਖਾਇਆ ਕਿ ਕਿਵੇਂ ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਾਲ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਕਮਾਈ ਅਤੇ ਕਿਰਤ ਭਾਗੀਦਾਰੀ ਵਿੱਚ ਲਿੰਗ ਪਾੜਾ ਬਦਲਿਆ ਹੈ। ਉਸਦੇ ਕੰਮ ਨੇ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਆਰਥਿਕ ਸਥਿਤੀ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲੀ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ।

ਇਸ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੋਈ

ਆਰਥਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ Sveriges Riksbank ਪੁਰਸਕਾਰ ਅਲਫ੍ਰੇਡ ਨੋਬਲ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿੱਚ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਅਲਫ੍ਰੇਡ ਨੋਬਲ ਨੇ ਆਪਣੀ ਵਸੀਅਤ ਵਿੱਚ ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰ ਦੇ ਇਨਾਮ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਸੀ। Sveriges Riksbank ਨੇ 1968 ਵਿੱਚ ਇਨਾਮ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ, ਅਤੇ 1969 ਤੋਂ ਰਾਇਲ ਸਵੀਡਿਸ਼ ਅਕੈਡਮੀ ਆਫ਼ ਸਾਇੰਸਿਜ਼ ਨੂੰ ਇਨਾਮ ਜੇਤੂਆਂ ਦੀ ਚੋਣ ਦਾ ਕੰਮ ਸੌਂਪਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।

ਇਸ ਸਾਲ ਦੇ ਪੁਰਸਕਾਰ ਜੇਤੂਆਂ ਦੀ ਮਾਨਤਾ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਉਜਾਗਰ ਕਰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਆਰਥਿਕ ਵਿਕਾਸ ਲਈ, ਸਗੋਂ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਭਲਾਈ ਲਈ ਵੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹਨ। ਇਹ ਖੋਜਾਂ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਨੀਤੀ ਬਣਾਉਣ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕ ਸਿਧਾਂਤਾਂ ਨੂੰ ਦਿਸ਼ਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ।