ਦੇਸ਼ ਦੀ ਸਿਆਸਤ ਵਿੱਚ ਕਿੰਨੇ ਅਹਿਮ ਹਨ ਸਿੱਖ, ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਦੇ ਅੰਤਿਮ ਸੰਸਕਾਰ ‘ਤੇ ਸਿਆਸਤ ਕਿਊਂ ?

ਦੇਸ਼ ਦੀ ਸਿਆਸਤ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖ ਕਿੰਨੇ ਅਹਿਮ ਹਨ

ਦੇਸ਼ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਦੇ ਅੰਤਿਮ ਸੰਸਕਾਰ ਤੇ ਸਮਾਰਕ ਦਾ ਮੁੱਦਾ ਸਿਆਸੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਪੂਰੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਸੱਤਾਧਾਰੀ ਭਾਜਪਾ ਤੇ ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਕਾਂਗਰਸ ਆਹਮੋ-ਸਾਹਮਣੇ ਹਨ। ਜਦਕਿ ਕਾਂਗਰਸ ਨੇ ਮਨਮੋਹਨ ਦੇ ਅੰਤਿਮ ਸੰਸਕਾਰ ਲਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਜ਼ਮੀਨ ਨਾ ਮਿਲਣ ਨੂੰ ਸਿੱਖਾਂ ਦਾ ਅਪਮਾਨ ਦੱਸਿਆ ਹੈ। ਜਦਕਿ ਭਾਜਪਾ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਕਾਂਗਰਸ ਦੁੱਖ ਦੀ ਘੜੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ।

ਮਨਮੋਹਨ ਰਾਹੀਂ ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ਲੀਲ ਕਰਨ ਦਾ ਇਹ ਮਾਮਲਾ ਅਜਿਹੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਹੈ ਜਦੋਂ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਹੋਣੀਆਂ ਹਨ।

ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਅਪਮਾਨ ਤੱਕ ਕਿਵੇਂ ਪਹੁੰਚੀ ਗੱਲ?

ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਾਂਗਰਸ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮਲਿਕਾਰਜੁਨ ਖੜਗੇ ਨੇ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਸਮਾਰਕ ਅਤੇ ਸਸਕਾਰ ਲਈ ਜ਼ਮੀਨ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਵਾਉਣ ਦੀ ਸਿਫਾਰਸ਼ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਖੜਗੇ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮਨਮੋਹਨ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਰਹਿ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਅਜਿਹੇ ‘ਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅੰਤਿਮ ਸੰਸਕਾਰ ਲਈ ਰਾਜਘਾਟ ਦੇ ਨੇੜੇ ਜ਼ਮੀਨ ਦਿੱਤੀ ਜਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।

ਪ੍ਰੈੱਸ ਇਨਫਰਮੇਸ਼ਨ ਬਿਊਰੋ ਮੁਤਾਬਕ ਕੇਂਦਰ ਨੇ ਕਾਂਗਰਸ ਪ੍ਰਧਾਨ ਦੀ ਇਸ ਸਿਫਾਰਿਸ਼ ਦਾ ਨੋਟਿਸ ਲਿਆ ਹੈ। ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਦੀ ਯਾਦਗਾਰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਭਾਲ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ।

ਪੀਆਈਬੀ ਦੇ ਇਸ ਬਿਆਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜੈਰਾਮ ਰਮੇਸ਼ ਨੇ ਇੱਕ ਪੋਸਟ ਕੀਤੀ। ਰਮੇਸ਼ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਵਰਗੇ ਵੱਡੇ ਕੱਦ ਵਾਲੇ ਨੇਤਾ ਲਈ ਵੀ ਸਰਕਾਰ ਜ਼ਮੀਨ ਨਹੀਂ ਲੱਭ ਰਹੀ। ਇਹ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦਾ ਘੋਰ ਅਪਮਾਨ ਹੈ।

ਰਮੇਸ਼ ਦੀ ਇਸ ਪੋਸਟ ਦੇ ਜਵਾਬ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਰਾਜ ਸਭਾ ਮੈਂਬਰ ਸੁਧਾਂਸ਼ੂ ਤ੍ਰਿਵੇਦੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਕਾਂਗਰਸ ਨੇ ਕਦੇ ਵੀ ਡਾ: ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਸਨਮਾਨ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ। ਅੱਜ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਉਹ ਰਾਜਨੀਤੀ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ।

ਦੋਵਾਂ ਪਾਰਟੀਆਂ ਵਿਚਾਲੇ ਬਿਆਨਬਾਜ਼ੀ ਦੀ ਇਸ ਜੰਗ ਵਿੱਚ ਆਪ ਨੇ ਵੀ ਦਖਲ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਅਰਵਿੰਦ ਕੇਜਰੀਵਾਲ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ 10 ਸਾਲ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਰਹੇ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਸਰਕਾਰ 1000 ਗਜ਼ ਜ਼ਮੀਨ ਵੀ ਨਹੀਂ ਦੇ ਸਕੀ? ਇਹ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਦਾ ਅਪਮਾਨ ਹੈ।

ਸਿੱਖ ਕੌਮ ‘ਤੇ ਸਿਆਸਤ ਕਿਉਂ?

ਸਿੱਖ ਕੌਮ ‘ਤੇ ਸਿਆਸਤ ਦਾ ਵੱਡਾ ਕਾਰਨ ਦਿੱਲੀ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਸਤਾਵਿਤ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਹਨ। ਸਿੱਖ ਰਾਜਧਾਨੀ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਗੇਮ ਚੇਂਜਰ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਸਿੱਖ ਭਾਈਚਾਰਾ ਦਿੱਲੀ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਦਾ ਲਗਭਗ 4 ਫੀਸਦੀ ਹੈ, ਜੋ 9 ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਸੀਟਾਂ ‘ਤੇ ਜਿੱਤ-ਹਾਰ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕਰਨ ‘ਚ ਅਹਿਮ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦਾ ਹੈ।

ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਸੀਟਾਂ ‘ਤੇ ਸਿੱਖ ਵੋਟਰਾਂ ਦਾ ਬੋਲਬਾਲਾ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ‘ਚ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸੀਟਾਂ ਹਰੀ ਨਗਰ, ਕਾਲਕਾਜੀ, ਰਾਜੌਰੀ ਗਾਰਡਨ ਹਨ। ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਆਤਿਸ਼ੀ ਕਾਲਕਾਜੀ ਸੀਟ ਤੋਂ ਚੋਣ ਲੜ ਰਹੇ ਹਨ।

ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਦੇ ਸਮੇਂ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਦੇ ਲੋਕ ਕਾਂਗਰਸ ਨੂੰ ਵੋਟਾਂ ਪਾਉਂਦੇ ਸਨ। 2013 ਵਿੱਚ ਸਿੱਖ ਵੋਟ ਅਕਾਲੀ ਦਲ, ਕਾਂਗਰਸ ਅਤੇ ਆਪ ਵਿੱਚ ਵੰਡੀ ਗਈ ਸੀ। 2015 ਅਤੇ 2020 ਵਿੱਚ ਸਿੱਖ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ‘ਆਪ’ ਦੇ ਸਮਰਥਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕਤਰਫਾ ਵੋਟ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਸਿੱਖ ਵੋਟਰਾਂ ‘ਤੇ ਇਸ ਵਾਰ ਭਾਜਪਾ, ਕਾਂਗਰਸ ਅਤੇ ‘ਆਪ’ ਨਜ਼ਰ ਰੱਖ ਰਹੇ ਹਨ।

ਪੰਜਾਬ ਗੜ੍ਹ, ਇੱਥੋਂ ਦਾ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਵੀ ਇਸੇ ਭਾਈਚਾਰੇ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ

ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਦਾ ਗੜ੍ਹ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। 2011 ਦੀ ਜਨਗਣਨਾ ਮੁਤਾਬਕ ਸੂਬੇ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਲਗਭਗ 58 ਫੀਸਦੀ ਹੈ। 117 ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਸੀਟਾਂ ਵਾਲੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਵਿਧਾਇਕ ਸਿੱਖ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਹਨ। ਇੱਥੋਂ ਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਵੀ ਇਸੇ ਭਾਈਚਾਰੇ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹਨ।

ਪੂਰੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਆਬਾਦੀ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਆਖਰੀ ਵਾਰ 2022 ਵਿੱਚ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਹੋਈਆਂ ਸਨ। ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਨੇ ਇਹ ਚੋਣ ਜਿੱਤੀ ਸੀ। ‘ਆਪ’ ਨੇ ਕਰੀਬ 90 ਸੀਟਾਂ ਜਿੱਤੀਆਂ ਸਨ।

ਸੀਐਸਡੀਐਸ-ਲੋਕਨੀਤੀ ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ, ‘ਆਪ’ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੀਆਂ ਲਗਭਗ ਅੱਧੀਆਂ ਵੋਟਾਂ ਮਿਲੀਆਂ ਸਨ। ਬਾਕੀ ਵੋਟਾਂ ਕਾਂਗਰਸ ਅਤੇ ਅਕਾਲੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡੀਆਂ ਗਈਆਂ।

ਹਰਿਆਣਾ- ਰਾਜਸਥਾਨ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸਿੱਖ ਐਕਸ ਫੈਕਟਰ

ਹਰਿਆਣਾ ਅਤੇ ਰਾਜਸਥਾਨ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖ ਵੋਟਰ ਵੀ ਐਕਸ ਫੈਕਟਰ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਹਰਿਆਣਾ ਵਿੱਚ, ਸਿੱਖ ਵੋਟਰ ਪੰਜਾਬ ਨਾਲ ਲੱਗਦੇ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਜਿੱਤ-ਹਾਰ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਸੂਬੇ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖ ਵੋਟਰ 15-20 ਲੱਖ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਹਨ, ਜੋ ਕਿ ਲਗਭਗ 12 ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਸੀਟਾਂ ਨੂੰ ਸਿੱਧੇ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਹਰਿਆਣਾ ਦੀਆਂ 4 ਲੋਕ ਸਭਾ ਸੀਟਾਂ ‘ਤੇ ਵੀ ਸਿੱਖ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਵੋਟਰਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਹੈ। ਹਰਿਆਣਾ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਅੰਬਾਲਾ ਅਤੇ ਯਮੁਨਾਨਗਰ ਵਰਗੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦੇ ਹਨ।

ਜੇਕਰ ਰਾਜਸਥਾਨ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਇੱਥੇ ਵੀ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਦਾ ਦਬਦਬਾ ਹੈ। ਸ੍ਰੀਗੰਗਾਨਗਰ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਵੋਟਰ ਜਿੱਤ-ਹਾਰ ਵਿੱਚ ਅਹਿਮ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਰਾਜਸਥਾਨ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਕਰੀਬ 6 ਲੱਖ ਵੋਟਰ ਹਨ, ਜੋ 7-8 ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਸੀਟਾਂ ਲਈ ਸਮੀਕਰਨ ਤੈਅ ਕਰਦੇ ਹਨ।

ਜੇਕਰ ਲੋਕ ਸਭਾ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਪੂਰੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ 13 ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਹਨ। ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਿੱਖ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਪੰਜਾਬ ਤੋਂ ਹਨ।