ਵਕਫ਼ ਬਿੱਲ ‘ਤੇ ਰਾਜ ਸਭਾ ‘ਚ ਹੋਈ ਇਤਿਹਾਸਕ ਚਰਚਾ, ਬਣਿਆ ਨਵਾਂ ਰਿਕਾਰਡ

Waqf Amendment Bill: ਰਾਜ ਸਭਾ

Waqf Bill: ਸੰਸਦ ਦਾ ਹਾਲੀਆ ਬਜਟ ਸੈਸ਼ਨ ਕਈ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਇਤਿਹਾਸਕ ਬਣ ਗਿਆ। ਇਸ ਸੈਸ਼ਨ ਨੇ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਵਿਧਾਨਕ ਕੰਮ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ੀ ਲਿਆਂਦੀ ਸਗੋਂ ਲੋਕਤੰਤਰੀ ਸੰਵਾਦ ਅਤੇ ਵਿਚਾਰ-ਵਟਾਂਦਰੇ ਦੇ ਨਵੇਂ ਰਿਕਾਰਡ ਵੀ ਬਣਾਏ। ਰਾਜ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਵਕਫ਼ ਸੋਧ ਬਿੱਲ ‘ਤੇ ਬਹਿਸ 17 ਘੰਟੇ 2 ਮਿੰਟ ਤੱਕ ਚੱਲੀ, ਜਿਸ ਨੇ ਇੱਕ ਦਿਨ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਲੰਬੀ ਚਰਚਾ ਦਾ ਰਿਕਾਰਡ ਬਣਾਇਆ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਲੋਕ ਸਭਾ ਵਿੱਚ, ਇੱਕ ਦਿਨ ਵਿੱਚ ਸਿਫ਼ਰ ਘੰਟਾ ਲਗਭਗ 5 ਘੰਟੇ ਚੱਲਿਆ ਜੋ ਕਿ ਹੁਣ ਤੱਕ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਲੰਬਾ ਜੀਰੋ ਆਵਰ ਸੀ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ ਨੇ ਸੰਸਦ ਦੇ ਕੰਮਕਾਜ ਅਤੇ ਜਨਤਕ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧੀਆਂ ਦੀ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਪ੍ਰਤੀ ਗੰਭੀਰਤਾ ਨੂੰ ਵੀ ਉਜਾਗਰ ਕੀਤਾ ਹੈ।

ਇਹ ਇਤਿਹਾਸਕ ਬਹਿਸ ਵੀਰਵਾਰ ਨੂੰ ਰਾਜ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਵਕਫ਼ ਸੋਧ ਬਿੱਲ ‘ਤੇ ਹੋਈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਪਾਰਟੀਆਂ ਨੇ ਸਰਗਰਮ ਭਾਗੀਦਾਰੀ ਦਿਖਾਈ। ਚੇਅਰਮੈਨ ਜਗਦੀਪ ਧਨਖੜ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਲੋਕਤੰਤਰੀ ਸੰਵਾਦ ਦੀ ਇੱਕ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਉਦਾਹਰਣ ਕਿਹਾ। ਇਸ ਬਹਿਸ ਵਿੱਚ, ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਵਿਸ਼ੇ ‘ਤੇ ਗੰਭੀਰ ਚਰਚਾ ਹੋਈ, ਸਗੋਂ ਹਾਸ-ਰਸ, ਵਿਅੰਗ ਅਤੇ ਹਾਸ-ਵਿਅੰਗ ਨਾਲ ਇੱਕ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਮਾਹੌਲ ਵੀ ਬਣਾਈ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ, ਸਦਨ ਸਵੇਰੇ 4:02 ਵਜੇ ਤੱਕ ਚੱਲਿਆ, ਅਤੇ ਕੁੱਲ ਮਿਲਾ ਕੇ, ਇੱਕ ਬੈਠਕ ਵਿੱਚ ਕਾਰਵਾਈ 17.23 ਘੰਟੇ ਚੱਲੀ, ਜੋ ਕਿ ਰਾਜ ਸਭਾ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਲੰਬੀ ਹੈ।

ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, ਇਸ ਸੈਸ਼ਨ ਨੇ ਲੋਕ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਵੀ ਰਿਕਾਰਡ ਬਣਾਏ ਹਨ। ਵੀਰਵਾਰ ਨੂੰ ਲਗਭਗ 5 ਘੰਟੇ ਦਾ ਜ਼ੀਰੋ ਆਵਰ ਸੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਜਨਤਕ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧੀਆਂ ਨੇ 202 ਮੁੱਦੇ ਉਠਾਏ। ਲੋਕ ਸਭਾ ਸਪੀਕਰ ਓਮ ਬਿਰਲਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪੂਰੇ ਸੈਸ਼ਨ ਦੌਰਾਨ, ਜ਼ੀਰੋ ਆਵਰ ਦੌਰਾਨ 691 ਵਿਸ਼ੇ ਉਠਾਏ ਗਏ ਅਤੇ ਨਿਯਮ 377 ਦੇ ਤਹਿਤ ਸਦਨ ਵਿੱਚ ਜਨਤਕ ਹਿੱਤ ਦੇ 566 ਮੁੱਦੇ ਉਠਾਏ ਗਏ। ਸੈਸ਼ਨ 161 ਘੰਟੇ ਚੱਲਿਆ, ਜੋ ਕਿ ਨਿਰਧਾਰਤ ਸਮੇਂ ਨਾਲੋਂ 18 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਵੱਧ ਸੀ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ, ਮਛੇਰਿਆਂ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਖਿੱਚਣ ਲਈ ਇੱਕ ਮਤੇ ‘ਤੇ ਵੀ ਚਰਚਾ ਕੀਤੀ ਗਈ, ਜੋ ਜ਼ਮੀਨੀ ਪੱਧਰ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਸੰਸਦ ਦੀ ਗੰਭੀਰਤਾ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ।

ਵਕਫ਼ ਬਿੱਲ ‘ਤੇ ਇਤਿਹਾਸਕ ਚਰਚਾ

ਰਾਜ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਵਕਫ਼ ਸੋਧ ਬਿੱਲ ‘ਤੇ ਬਹਿਸ, ਜੋ ਕਿ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਰੁਕਾਵਟ ਦੇ 17 ਘੰਟੇ 2 ਮਿੰਟ ਤੱਕ ਚੱਲੀ, ਸੰਸਦੀ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸਥਾਨ ਰੱਖੇਗੀ। ਕੇਂਦਰੀ ਮੰਤਰੀ ਕਿਰੇਨ ਰਿਜੀਜੂ ਨੇ ਇਸਨੂੰ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਦੱਸਿਆ ਅਤੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਸ ਰਿਕਾਰਡ ਨੂੰ ਤੋੜਨਾ ਬਹੁਤ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ 1981 ਵਿੱਚ, ਜ਼ਰੂਰੀ ਸੇਵਾਵਾਂ ਐਕਟ ‘ਤੇ 16 ਘੰਟੇ 51 ਮਿੰਟ ਚਰਚਾ ਹੋਈ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਹੁਣ ਤੱਕ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਲੰਬੀ ਬਹਿਸ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।

ਲੋਕ ਸਭਾ ਸਪੀਕਰ ਓਮ ਬਿਰਲਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਸ ਸੈਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਜਨਤਕ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧੀਆਂ ਨੇ ਲੋਕਤੰਤਰੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਪ੍ਰਤੀ ਬਹੁਤ ਵਚਨਬੱਧਤਾ ਦਿਖਾਈ ਹੈ। ਸਿਫ਼ਰ ਕਾਲ ਦੌਰਾਨ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਮੁੱਦੇ ਉਠਾਏ ਗਏ, ਤਾਂ ਜੋ ਜਨਤਾ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਸੰਸਦ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਸਕੇ। ਇਹ ਸੈਸ਼ਨ ਵਿਧਾਨਕ ਅਤੇ ਜਨਤਕ ਹਿੱਤ ਦੋਵਾਂ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣਾਂ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਸਫਲ ਅਤੇ ਯਾਦਗਾਰੀ ਰਿਹਾ। ਬਜਟ ਸੈਸ਼ਨ ਦੌਰਾਨ, ਰਾਜ ਸਭਾ ਅਤੇ ਲੋਕ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ 18 ਬਿੱਲ ਪਾਸ ਕੀਤੇ ਗਏ ਅਤੇ 10 ਬਿੱਲ ਦੁਬਾਰਾ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ ਗਏ। ਇਸ ਸੈਸ਼ਨ ਨੇ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਸੰਸਦ ਦੀ ਕੁਸ਼ਲਤਾ ਨੂੰ ਸਾਬਤ ਕੀਤਾ ਬਲਕਿ ਲੋਕਤੰਤਰ ਦੀ ਤਾਕਤ ਨੂੰ ਨਵੀਆਂ ਉਚਾਈਆਂ ‘ਤੇ ਵੀ ਲੈ ਗਿਆ।

ਇਤਿਹਾਸ ਕਦੋਂ ਰਚਿਆ ਗਿਆ ਸੀ?

ਰਾਜ ਸਭਾ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਕਈ ਵਾਰ ਸਦਨ ਦੇਰ ਰਾਤ ਤੱਕ ਚੱਲਿਆ ਹੈ। 1986 ਵਿੱਚ, ਮੁਸਲਿਮ ਮਹਿਲਾ ਬਿੱਲ ‘ਤੇ ਚਰਚਾ 1:52 ਵਜੇ ਤੱਕ ਜਾਰੀ ਰਹੀ, ਅਤੇ ਬੋਫੋਰਸ ਮਾਮਲੇ ‘ਤੇ, ਮੀਟਿੰਗ 3:22 ਵਜੇ ਤੱਕ ਚੱਲੀ। 1987 ਵਿੱਚ ਠੱਕਰ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਅਤੇ 1988 ਵਿੱਚ ਜੇਪੀਸੀ ਰਿਪੋਰਟ ‘ਤੇ ਵੀ ਦੇਰ ਰਾਤ ਤੱਕ ਬਹਿਸ ਹੁੰਦੀ ਰਹੀ। 1989 ਵਿੱਚ, ਫਿਰਕੂ ਸਥਿਤੀ ਅਤੇ ਸੰਵਿਧਾਨਕ ਸੋਧ ‘ਤੇ ਵਿਚਾਰ-ਵਟਾਂਦਰੇ ਅੱਧੀ ਰਾਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤੱਕ ਜਾਰੀ ਰਹੇ। 1991 ਵਿੱਚ ਰਾਜੀਵ ਗਾਂਧੀ ਦੇ ਕਤਲ ‘ਤੇ ਦੁਪਹਿਰ 1:15 ਵਜੇ ਤੱਕ ਬਹਿਸ ਹੁੰਦੀ ਰਹੀ। ਲੋਕ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਲੰਬੀ ਬਹਿਸ ਸਾਡੇ ਲੋਕਤੰਤਰ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ‘ਤੇ 20.08 ਘੰਟੇ ਰਹੀ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਰੇਲਵੇ ਬਜਟ ਅਤੇ ਹੋਰ ਮੁੱਦਿਆਂ ‘ਤੇ ਵੀ ਲੰਬੀ ਚਰਚਾ ਹੋਈ।