ਗ੍ਰੋਥ ਹਾਰਮੋਨ ਕੀ ਹੈ, ਇਨਸਾਨ ਦੀ ਉਚਾਈ ਅਤੇ ਚੌੜਾਈ ਨਾਲ ਕੀ ਸਬੰਧ ਹੈ?
11 Apr 2025 19:21 PM
ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਗ੍ਰੋਥ ਹਾਰਮੋਨ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਵੀ ਕਮੀ ਇਨਸਾਨ ਦੇ ਸਰੀਰਕ ਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਹਾਰਮੋਨ ਦਿਮਾਗ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਪਿਟਿਊਟਰੀ ਗਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਵਿਕਾਸ ਹਾਰਮੋਨ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਉਤਪਾਦਨ 30 ਤੋਂ 50 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਸਰੀਰਕ ਵਿਕਾਸ ਗ੍ਰੋਥ ਹਾਰਮੋਨ (GH) ‘ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਹ ਹਾਰਮੋਨ ਬਾਲਗਾਂ ਲਈ ਵੀ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ। ਇਸ ਹਾਰਮੋਨ ਦੀ ਕਮੀ ਅਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮਾਤਰਾ ਵੀ ਕਈ ਗੰਭੀਰ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਹਾਰਮੋਨ ਦਿਮਾਗ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਪਿਟਿਊਟਰੀ ਗਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਹਾਰਮੋਨ ਹੱਡੀਆਂ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਅਤੇ ਸਰੀਰਕ ਤਾਕਤ ਨੂੰ ਕਾਫ਼ੀ ਹੱਦ ਤੱਕ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਹਾਰਮੋਨ ਘੱਟ ਹੈ ਤਾਂ ਇਸਦੇ ਨਤੀਜੇ ਕਾਫ਼ੀ ਗੰਭੀਰ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਗ੍ਰੋਥ ਹਾਰਮੋਨ (HGH) ਲਗਭਗ 20 ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਵਿਕਾਸ, ਸਰੀਰ ਦੀ ਬਣਤਰ ਅਤੇ ਯੋਗਤਾ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਉਮਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਹ ਹਾਰਮੋਨ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਸੰਤੁਲਿਤ ਰੱਖਣ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, 30 ਤੋਂ 50 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ, ਇਸ ਹਾਰਮੋਨ ਦੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮਾਤਰਾ ਅਤੇ ਕਮੀ ਇੱਕ ਇਨਸਾਨ ਨੂੰ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਪੀੜਤ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਇਹ ਹਾਰਮੋਨ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਗੰਭੀਰ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਰੰਹਿਦੀ ਹੈ।
ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਗ੍ਰੋਥ ਹਾਰਮੋਨ ਜ਼ਰੂਰੀ
ਦਿਮਾਗ ਦੀ ਪਿਟਿਊਟਰੀ ਗਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਗ੍ਰੋਥ ਹਾਰਮੋਨ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉੱਥੋਂ ਇਹ ਖੂਨ ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਬਚਪਨ ਵਿੱਚ ਸਿਰ ਵਿੱਚ ਗੰਭੀਰ ਸੱਟ ਲੱਗ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਕਈ ਵਾਰ ਪਿਟਿਊਟਰੀ ਗਲੈਂਡ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਗ੍ਰੋਥ ਹਾਰਮੋਨ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ ਰੁਕਾਵਟ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਸਰੀਰਕ ਵਿਕਾਸ ਹੌਲੀ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ, ਬੱਚੇ ਕਮਜ਼ੋਰ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਅਤੇ ਹੱਡੀਆਂ ਮਜ਼ਬੂਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਅਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਨਹੀਂ ਵਧਦੀਆਂ।
ਬਾਲਗਾਂ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹਾਰਮੋਨਸ ਕਾਰਨ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ
ਵਿਕਾਸ ਹਾਰਮੋਨ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਉਤਪਾਦਨ 30 ਤੋਂ 50 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਵੱਡੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਹੱਡੀਆਂ ਦੀ ਲੰਬਾਈ ਅਤੇ ਚੌੜਾਈ ਨਹੀਂ ਵਧਦੀ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਇਹ ਹਾਰਮੋਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਤਾਕਤ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਹਾਰਮੋਨਸ ਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਉਤਪਾਦਨ ਕਾਰਨ, ਕਈ ਵਾਰ ਹੱਡੀਆਂ ਵਿਗੜ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਕਈ ਵਾਰ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਹਾਰਮੋਨ ਬਾਲਗਾਂ ਵਿੱਚ ਹੱਡੀਆਂ ਦੇ ਵਾਧੇ ਅਤੇ ਟੇਢੇਪਣ ਵਰਗੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਲਈ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹੈ। GH ਦੀ ਕਮੀ ਦੇ ਲੱਛਣ GH ਦੀ ਕਮੀ ਦੇ ਲੱਛਣਾਂ ਵਿੱਚ ਸਰੀਰਕ ਕਮਜ਼ੋਰੀ, ਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ ਵਿੱਚ ਕਮੀ, ਕਸਰਤ ਕਰਨ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਵਿੱਚ ਕਮੀ, ਹੱਡੀਆਂ ਦਾ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋਣਾ, ਵਾਰ-ਵਾਰ ਫ੍ਰੈਕਚਰ, ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਥਕਾਵਟ, ਚਿੰਤਾ ਅਤੇ ਉਦਾਸੀ, ਅਤੇ ਪੇਟ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਚਰਬੀ ਦਾ ਇਕੱਠਾ ਹੋਣਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ