01-02- 2025
TV9 Punjabi
Author: Isha
ਹਰ ਸਾਲ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ ਲੋਕ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਆਮ ਬਜਟ ਪੇਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਰਾਜ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਵੀ ਬਿੱਲ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਫਿਰ ਇੱਥੇ ਬਜਟ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ।
ਭਾਰਤ ਵਰਗੇ ਲੋਕਤੰਤਰੀ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ, ਦੇਸ਼ ਦੇ ਲੋਕ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧੀਆਂ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਲੋਕ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਭੇਜਦੇ ਹਨ। ਸਰਕਾਰੀ ਖਜ਼ਾਨੇ ਵਿੱਚ ਜਨਤਕ ਪੈਸਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
Pic Credit: PTI
ਸਰਕਾਰੀ ਖਜ਼ਾਨੇ ਵਿੱਚੋਂ ਟੈਕਸ ਰਾਹੀਂ ਪੈਸਾ ਜਮ੍ਹਾ ਕਰਨਾ ਹੈ ਜਾਂ ਕਢਵਾਉਣਾ ਹੈ, ਲੋਕ ਸਭਾ ਦੀ ਪ੍ਰਵਾਨਗੀ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੈ।
ਇਸ ਲਈ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਦੋ ਬਿੱਲ ਪੇਸ਼ ਕਰਨੇ ਪੈਣਗੇ। ਖ਼ਜ਼ਾਨੇ ਵਿੱਚ ਪੈਸੇ ਜਮ੍ਹਾ ਕਰਨ ਲਈ ਵਿੱਤ ਬਿੱਲ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਵਾਪਸ ਲੈਣ ਲਈ ਨਿਯੋਜਨ ਬਿੱਲ।
ਇਹ ਦੋਵੇਂ ਬਿੱਲ ਪੈਸੇ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹਨ। ਇਸੇ ਕਰਕੇ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਮਨੀ ਬਿੱਲ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਸਰਕਾਰ ਇਸਨੂੰ ਸਿਰਫ਼ ਲੋਕ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਹੀ ਪੇਸ਼ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਆਮ ਬਜਟ ਸਿਰਫ਼ ਲੋਕ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਰਾਜ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਬਜਟ ਰਾਜ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਵੀ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਜੇਕਰ ਰਾਜ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਬਜਟ ਸੰਬੰਧੀ ਕੋਈ ਸੁਝਾਅ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਸਰਕਾਰ ਇਸਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਨ ਲਈ ਪਾਬੰਦ ਨਹੀਂ ਹੈ।