26-11- 2024
TV9 Punjabi
Author: Isha Sharma
ਭਾਰਤ ਦਾ ਸੰਵਿਧਾਨ ਭਾਰਤੀਆਂ ਨੂੰ ਕਈ ਅਜਿਹੇ ਅਧਿਕਾਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਖੋਹ ਸਕਦਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ 6 ਮੌਲਿਕ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਬਾਰੇ ਜਾਣੋ।
ਭਾਰਤੀ ਸੰਵਿਧਾਨ ਦੇ ਅਨੁਛੇਦ 14 ਤੋਂ 18 ਦੇ ਤਹਿਤ, ਕਾਨੂੰਨ ਸਾਰਿਆਂ ਲਈ ਬਰਾਬਰ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਵਿਤਕਰਾ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਹਰ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਇਨਸਾਫ਼ ਮਿਲਣ ਦਾ ਹੱਕ ਹੈ।
ਧਾਰਾ 19 ਤੋਂ 22 ਦੇ ਤਹਿਤ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬੋਲਣ, ਪ੍ਰਗਟਾਵੇ, ਯੂਨੀਅਨਾਂ ਬਣਾਉਣ, ਕੋਈ ਵੀ ਕਾਰੋਬਾਰ ਕਰਨ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਘੁੰਮਣ-ਫਿਰਨ ਅਤੇ ਰਹਿਣ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਹੈ।
ਧਾਰਾ 23 ਅਤੇ 24 ਦੇ ਤਹਿਤ ਭਾਰਤੀਆਂ ਨੂੰ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਵਿਰੁੱਧ ਆਵਾਜ਼ ਉਠਾਉਣ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਹੈ। ਇਹ ਅਧਿਕਾਰ ਮਨੁੱਖੀ ਤਸਕਰੀ, ਜਬਰੀ ਮਜ਼ਦੂਰੀ ਅਤੇ ਬਾਲ ਮਜ਼ਦੂਰੀ ਦੀ ਮਨਾਹੀ ਹੈ।
ਧਾਰਮਿਕ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰ ਧਾਰਾ 25 ਤੋਂ 28 ਵਿਚ ਮਿਲਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਹਰ ਭਾਰਤੀ ਨੂੰ ਧਰਮ ਅਪਣਾਉਣ, ਇਸ ਦਾ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਰਨ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।
ਆਰਟੀਕਲ 29 ਅਤੇ 30 ਵਿੱਚ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਅਤੇ ਵਿਦਿਅਕ ਅਧਿਕਾਰ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਭਾਰਤੀਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਭਾਸ਼ਾ, ਲਿਪੀ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰੱਖਣ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਹੈ।
ਆਰਟੀਕਲ 32 ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਮੌਲਿਕ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ ਤੋਂ ਦੁਖੀ ਭਾਰਤੀ ਨੂੰ ਨਿਆਂਪਾਲਿਕਾ ਤੋਂ ਰਾਹਤ ਮੰਗਣ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਹੈ।