09-07- 2025
TV9 Punjabi
Author: Isha Sharma
ਡੇਂਗੂ ਅਤੇ ਚਿਕਨਗੁਨੀਆ ਦੋਵੇਂ ਵਾਇਰਲ ਬੁਖਾਰ ਹਨ, ਜੋ ਏਡੀਜ਼ ਮੱਛਰ ਦੇ ਕੱਟਣ ਨਾਲ ਫੈਲਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਮੱਛਰ ਦਿਨ ਵੇਲੇ ਕੱਟਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਗੰਦੇ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਵਧਦੇ ਹਨ। ਦੋਵੇਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਤੇਜ਼ ਬੁਖਾਰ ਅਤੇ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਦਰਦ ਵਰਗੇ ਲੱਛਣ ਦਿਖਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ।
ਡੇਂਗੂ ਤੇਜ਼ ਬੁਖਾਰ, ਸਿਰ ਦਰਦ, ਅੱਖਾਂ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਦਰਦ, ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਵਿੱਚ ਦਰਦ ਅਤੇ ਸਰੀਰ 'ਤੇ ਧੱਫੜ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਸਭ ਤੋਂ ਖਤਰਨਾਕ ਲੱਛਣ ਪਲੇਟਲੈਟਸ ਦਾ ਡਿੱਗਣਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਖੂਨ ਵਹਿਣ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਵੱਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਚਿਕਨਗੁਨੀਆ ਵਿੱਚ, ਤੇਜ਼ ਬੁਖਾਰ ਦੇ ਨਾਲ ਜੋੜਾਂ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ ਦਰਦ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਈ ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਤੱਕ ਰਹਿ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਸਰੀਰ 'ਤੇ ਧੱਫੜ, ਸੋਜ, ਸਿਰ ਦਰਦ ਅਤੇ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਵੀ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਮੈਕਸ ਹਸਪਤਾਲ ਦੇ ਡਾ. ਰੋਹਿਤ ਕਪੂਰ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਡੇਂਗੂ ਵਿੱਚ ਪਲੇਟਲੈਟਸ ਡਿੱਗਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਖੂਨ ਵਹਿਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਚਿਕਨਗੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਚਿਕਨਗੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਜੋੜਾਂ ਦਾ ਦਰਦ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਡੇਂਗੂ ਵਿੱਚ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਅਤੇ ਪਲੇਟਲੈਟ ਦੀ ਕਮੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਡੇਂਗੂ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ NS1 ਐਂਟੀਜੇਨ, IgM/IgG ਟੈਸਟ ਅਤੇ ਪਲੇਟਲੈਟ ਗਿਣਤੀ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਚਿਕਨਗੁਨੀਆ ਦੀ ਜਾਂਚ ਲਈ IgM ਐਂਟੀਬਾਡੀ ਅਤੇ RT-PCR ਟੈਸਟ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਸਹੀ ਪਛਾਣ ਲਈ ਡਾਕਟਰ ਦੀ ਸਲਾਹ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।
ਜੇ ਡੇਂਗੂ ਵਿੱਚ ਪਲੇਟਲੈਟ 1 ਲੱਖ ਤੋਂ ਘੱਟ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਖੂਨ ਵਗਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਤੁਰੰਤ ਡਾਕਟਰ ਨਾਲ ਸਲਾਹ ਕਰੋ। ਜੇਕਰ ਚਿਕਨਗੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਜੋੜਾਂ ਦਾ ਦਰਦ ਵਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਬੁਖਾਰ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਬਣਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਲਾਜ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।
ਪਾਣੀ ਇਕੱਠਾ ਨਾ ਹੋਣ ਦਿਓ, ਮੱਛਰਦਾਨੀ ਅਤੇ ਭਜਾਉਣ ਵਾਲੇ ਪਦਾਰਥ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ। ਪੂਰੀਆਂ ਬਾਹਾਂ ਵਾਲੇ ਕੱਪੜੇ ਪਾਓ ਅਤੇ ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਨੂੰ ਬੁਖਾਰ ਹੈ ਤਾਂ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਆਪਣੀ ਜਾਂਚ ਕਰਵਾਓ।