15-05- 2025
TV9 Punjabi
Author: Isha Sharma
ਭਾਰਤੀ ਮੁਦਰਾ ਵਿੱਚ ਰੁਪਏ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਬਹੁਤ ਪੁਰਾਣਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਸਵਾਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤੀ ਮੁਦਰਾ ਦਾ ਨਾਮ ਰੁਪਇਆ ਕਿਸਨੇ ਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਇਸਦਾ ਕੀ ਅਰਥ ਸੀ?
ਸ਼ੇਰ ਸ਼ਾਹ ਸੂਰੀ ਨੂੰ ਇਹ ਨਾਮ ਦੇਣ ਦਾ ਸਿਹਰਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਿਸਨੂੰ ਅਸੀਂ ਅੱਜ ਰੁਪਿਆ ਕਹਿੰਦੇ ਹਾਂ। 16ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਰਾਜਾ ਸ਼ੇਰ ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਆਪਣੀ ਮੁਦਰਾ ਦਾ ਨਾਮ ਰੁਪਇਆ ਰੱਖਿਆ।
1540 ਵਿੱਚ, ਸ਼ੇਰ ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਇਸ ਮੁਦਰਾ ਦਾ ਨਾਮ ਬਦਲ ਕੇ ਰੁਪਿਆ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ। ਇਹ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਨਾਮ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਸ਼ਬਦ ਰੂਪੀ ਤੋਂ ਆਇਆ ਹੈ।
ਰੁਪਿਆ ਸ਼ਬਦ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਚਾਂਦੀ ਦਾ ਟੁਕੜਾ। ਸ਼ੇਰ ਸ਼ਾਹ ਸੂਰੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਰਾਜ ਦੌਰਾਨ ਅਜਿਹੇ ਚਾਂਦੀ ਦੇ ਸਿੱਕੇ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਨਾਮ ਦਿੱਤਾ।
ਮੁਗਲਾਂ ਨੇ ਰੁਪਿਆ ਸ਼ਬਦ ਨਾਲ ਵਰਤੀ ਜਾਂਦੀ ਮੁਦਰਾ ਦਾ ਹੋਰ ਵਿਸਥਾਰ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਦੋ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡ ਦਿੱਤਾ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਪੈਸਾ ਸ਼ਬਦ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ, ਜੋ ਕਿ ਰੁਪਏ ਤੋਂ ਛੋਟਾ ਸੀ।
ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਭਾਰਤੀ ਮੁਦਰਾ ਲਈ ਇੱਕ ਮਿਆਰ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਇਹ ਮੁਗਲ ਕਾਲ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸ਼ਾਸਨ ਤੱਕ ਜਾਰੀ ਰਿਹਾ।
ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਾਲ ਬਦਲਾਅ ਆਏ। ਭਾਰਤੀ ਮੁਦਰਾ ਦੇ ਸਿੱਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਹੁਣ ਚਾਂਦੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਇਹ ਨਿੱਕਲ ਦੇ ਬਣੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਹੁਣ 1, 5, 10 ਅਤੇ 20 ਰੁਪਏ ਦੇ ਸਿੱਕੇ ਪ੍ਰਚਲਨ ਵਿੱਚ ਹਨ।