ਖਾਲਿਸਤਾਨੀ ਅਰਸ਼ਦੀਪ ਡੱਲਾ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ, ਜਾਣੋ ਭਾਰਤ ਕਦੋਂ ਅਪਰਾਧੀ ਨੂੰ ਮੋਸਟ ਵਾਂਟੇਡ ਐਲਾਨਦਾ ਹੈ
Arshdeep Dalla: ਖਾਲਿਸਤਾਨੀ ਅਰਸ਼ਦੀਪ ਸਿੰਘ ਗਿੱਲ ਉਰਫ ਅਰਸ਼ ਡੱਲਾ ਨੂੰ ਕੈਨੇਡਾ ਵਿੱਚ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕਰ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਉਹ ਕੈਨੇਡਾ ਤੋਂ ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਹਰਿਆਣਾ ਸਮੇਤ ਕਈ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਗੈਂਗਸ ਚਲਾ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਮੋਸਟ ਵਾਂਟੇਡ ਡੱਲਾ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਗ੍ਰਹਿ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਜਨਵਰੀ 2023 ਵਿੱਚ ਅੱਤਵਾਦੀ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਜਾਣੋ, ਭਾਰਤ ਕਿਸੇ ਅਪਰਾਧੀ ਨੂੰ ਮੋਸਟ ਵਾਂਟੇਡ ਕਿਵੇਂ ਐਲਾਨਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕਿਸ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਇਨਾਮ ਤੈਅ ਹੁੰਦਾ ਹੈ?
ਖਾਲਿਸਤਾਨ ਟਾਈਗਰ ਫੋਰਸ (KTF) ਦੇ ਅੱਤਵਾਦੀ ਅਰਸ਼ਦੀਪ ਸਿੰਘ ਗਿੱਲ ਉਰਫ ਅਰਸ਼ ਡੱਲਾ ਨੂੰ ਕੈਨੇਡਾ ‘ਚ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕਰ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। NIA ਮੁਤਾਬਕ ਡੱਲਾ ਕੈਨੇਡਾ ‘ਚ ਬੈਠ ਕੇ ਪੰਜਾਬ ‘ਚ ਅੱਤਵਾਦ ਦੀਆਂ ਜੜ੍ਹਾਂ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਉਹ ਕੈਨੇਡਾ ਤੋਂ ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਹਰਿਆਣਾ ਸਮੇਤ ਕਈ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਗੈਂਗ ਵੀ ਚਲਾ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਮੋਸਟ ਵਾਂਟੇਡ ਡੱਲਾ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਗ੍ਰਹਿ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਜਨਵਰੀ 2023 ਵਿੱਚ ਅੱਤਵਾਦੀ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ।
ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਭਾਰਤ ਕਿਸੇ ਅਪਰਾਧੀ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਮੋਸਟ ਵਾਂਟੇਡ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕਿਸ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ ਇਨਾਮ ਤੈਅ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ?
NIA ਤਿਆਰ ਕਰਦੀ ਹੈ ਮੋਸਟ ਵਾਂਟੇਡ ਲਿਸਟ
ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਮੋਸਟ ਵਾਂਟੇਡ ਅਪਰਾਧੀਆਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਜਾਂਚ ਏਜੰਸੀ (ਐਨਆਈਏ) ਦੁਆਰਾ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਸੇ ਦਾ ਨਾਂ ਉਦੋਂ ਹੀ ਹਟਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਉਹ ਫੜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਮਰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਉਸ ਵਿਰੁੱਧ ਦੋਸ਼ ਖਾਰਜ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਦਰਅਸਲ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਅੱਤਵਾਦ ਵਿਰੋਧੀ ਕਾਨੂੰਨ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਤਹਿਤ ਕਾਰਵਾਈ ਕਰਨਾ ਐਨਆਈਏ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਉਹ ਵੱਡੇ ਅਪਰਾਧੀ ਜੋ ਸੁਰੱਖਿਆ ਏਜੰਸੀਆਂ ਦੀ ਪਹੁੰਚ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਹਨ, ਨੂੰ ਮੋਸਟ ਵਾਂਟੇਡ ਐਲਾਨਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।
ਦੇਸ਼ ਵਿਰੋਧੀ ਸਰਗਰਮੀਆਂ ‘ਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਤੇ ਐਲਾਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅੱਤਵਾਦੀ
ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਵੱਡੇ ਅਪਰਾਧ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਅਪਰਾਧੀਆਂ ਲਈ ਇਨਾਮਾਂ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ‘ਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਅੱਤਵਾਦ ‘ਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਮਾਮਲੇ ਦੀ ਜਾਂਚ NIA ਨੂੰ ਸੌਂਪੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਅਪਰਾਧੀ ਦੇ ਅੱਤਵਾਦੀ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਕੇਂਦਰੀ ਗ੍ਰਹਿ ਮੰਤਰਾਲੇ ਵੱਲੋਂ ਉਸ ਨੂੰ ਅੱਤਵਾਦੀ ਐਲਾਨ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਅਜਿਹੇ ਅਪਰਾਧੀ ਫੜੇ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦੇ ਜਾਂ ਵਿਦੇਸ਼ ਜਾ ਕੇ ਲੁਕ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਐਨਆਈਏ, ਸੀਬੀਆਈ ਅਤੇ ਆਈਬੀ ਵਰਗੀਆਂ ਏਜੰਸੀਆਂ ਦੀ ਸਿਫ਼ਾਰਸ਼ ‘ਤੇ ਇੰਟਰਪੋਲ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਰੈੱਡ ਕਾਰਨਰ ਨੋਟਿਸ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਦੇਸ਼ ‘ਚ ਅਪਰਾਧ ਕਰਕੇ ਭੱਜਣ ਵਾਲੇ ਦੋਸ਼ੀਆਂ ਖਿਲਾਫ ਰੈੱਡ ਕਾਰਨਰ ਨੋਟਿਸ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ‘ਚੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਅੱਤਵਾਦੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ
ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਮੋਸਟ ਵਾਂਟੇਡ ਦੀ ਸੂਚੀ ‘ਚ ਸ਼ਾਮਲ
ਐਨਆਈਏ ਅਜਿਹੇ ਸਾਰੇ ਅਪਰਾਧੀਆਂ ਜਾਂ ਮੁਲਜ਼ਮਾਂ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਇਕੱਠੀ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮੋਸਟ ਵਾਂਟੇਡ ਦੀ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਲੁਕੇ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ, ਇੰਟਰਪੋਲ ਦਾ ਰੈੱਡ ਕਾਰਨਰ ਨੋਟਿਸ, ਅਪਰਾਧ ਦਾ ਪੂਰਾ ਵੇਰਵਾ, ਪਾਸਪੋਰਟ ਨੰਬਰ ਅਤੇ ਪਛਾਣ ਦੇ ਹੋਰ ਰੂਪਾਂ ਦੇ ਨੰਬਰ ਅਤੇ ਐਲਾਨਿਆ ਇਨਾਮ ਵੀ ਇਸ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। NIA ਦੀ ਇਸ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਅੱਤਵਾਦ ਫੈਲਾਉਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਬੈਠ ਕੇ ਅਪਰਾਧ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਮੋਸਟ ਵਾਂਟੇਡ ਲਿਸਟ ‘ਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ‘ਚ ਬੈਠਾ ਦਾਊਦ ਇਬਰਾਹੀਮ, ਕੈਨੇਡਾ ‘ਚ ਬੈਠਾ ਗੋਲਡੀ ਬਰਾੜ, ਭਾਰਤ ‘ਚ ਗੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਨੂੰ ਅੰਜਾਮ ਦੇਣ ਵਾਲਾ ਕੈਨੇਡਾ ਦੇ ਹੀ ਗੈਂਗਸਟਰ ਲਖਬੀਰ ਸਿੰਘ ਲੰਡਾ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ‘ਚ ਆਈਐੱਸਆਈ ਦੀ ਸ਼ਰਨ ‘ਚ ਰਹਿ ਰਹੇ ਬਦਨਾਮ ਅਪਰਾਧੀ ਰਿੰਦਾ, ਗੈਂਗਸਟਰ ਕਪਿਲ ਸਾਂਗਵਾਨ ਉਰਫ਼ ‘ਨੰਦੂ’, ਚਰਨਜੀਤ ਸਿੰਘ ਉਰਫ਼ ਰਿੰਕੂ ਬਿਹਲਾ, ਅਰਸ਼ਦੀਪ ਸਿੰਘ ਉਰਫ਼ ਅਰਸ਼ ਡੱਲਾ, ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਪਾਸਪੋਰਟ ‘ਤੇ ਕੋਲੰਬੀਆ ‘ਚ ਰਹਿ ਰਹੇ ਖਾਲਿਸਤਾਨ ਟਾਈਗਰ ਫੋਰਸ ਦੇ ਹਰਦੀਪ ਸਿੰਘ ਨਿੱਝਰ ਅਤੇ ਰਮਨਦੀਪ ਸਿੰਘ ਉਰਫ਼ ਰਮਨ ਜੱਜ, ਗੁਰਪਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਉਰਫ਼ ਬਾਬਾ ਡੱਲਾ ਅਤੇ ਸੁਖਦੁਲ ਸਿੰਘ ਉਰਫ ਸੁੱਖਾ ਦੁੱਨੇਕੇ ਦੇ ਨਾਂਅ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।
ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਐਲਾਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਭਗੌੜਾ
ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਅਪਰਾਧੀ ਅਪਰਾਧ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੁਰੱਖਿਆ ਏਜੰਸੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਫੜਿਆ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਸੀਆਰਪੀਸੀ ਦੀ ਧਾਰਾ 82 ਦੇ ਤਹਿਤ ਭਗੌੜੇ ਵਿਅਕਤੀ ਲਈ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਆਮ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਇਸ ਨੂੰ ਭਗੌੜਾ ਐਲਾਨਿਆ ਜਾਣਾ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਦੋਸ਼ੀ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਗੈਰ-ਜ਼ਮਾਨਤੀ ਵਾਰੰਟ ਐਲਾਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਕਈ ਨੋਟਿਸ ਜਾਂ ਸੰਮਨ ਮਿਲਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਆਤਮ ਸਮਰਪਣ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਕਾਰਵਾਈ ਅਦਾਲਤ ਰਾਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਅਪਰਾਧੀ ਦੇਸ਼ ਛੱਡ ਕੇ ਭੱਜ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਭੱਜਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਵੀ ਉਸ ਵਿਰੁੱਧ ਇਹ ਕਦਮ ਚੁੱਕਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਅਦਾਲਤ ਨੂੰ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਦੋਸ਼ੀ ਜਾਣਬੁੱਝ ਕੇ ਪੇਸ਼ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਚ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਹ ਭਗੌੜੇ ਵਿਅਕਤੀ ਲਈ ਘੋਸ਼ਣਾ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਧਾਰਾ 82 ਤਹਿਤ ਭਗੌੜਾ ਐਲਾਨੇ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਧਾਰਾ 83 ਤਹਿਤ ਮੁਲਜ਼ਮ ਦੀ ਜਾਇਦਾਦ ਜ਼ਬਤ ਕਰਨ ਦੀ ਕਾਰਵਾਈ ਵੀ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਅਪਰਾਧੀ ਲਈ ਕੌਣ ਕਰਦਾ ਹੈ ਇਨਾਮ ਦਾ ਐਲਾਨ?
ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਅਜਿਹੇ ਦੋਸ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਫੜਨ ਲਈ ਇਨਾਮ ਦਾ ਵੀ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਪ੍ਰਬੰਧਕੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਹੈ। ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਪੁਲਿਸ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਇਨਾਮ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪੱਧਰਾਂ ਦੇ ਪੁਲਿਸ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਕੋਲ ਇਨਾਮ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕਰਨ ਦੀ ਇੱਕ ਸੀਮਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ‘ਤੇ ਅੰਤਿਮ ਫੈਸਲਾ ਸੂਬਾ ਸਰਕਾਰ ਲੈਂਦੀ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਕਾਨੂੰਨ ਵਿਵਸਥਾ ਉਸ ਦੇ ਅਧੀਨ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਜਿੰਨਾ ਵੱਡਾ ਅਪਰਾਧੀ, ਓਨਾ ਹੀ ਵੱਡਾ ਇਨਾਮ ਉਸ ‘ਤੇ ਐਲਾਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਇਨਾਮ ਮੁਫਾਲਾ ਲਕਸ਼ਮਣ ਰਾਓ ਉਰਫ਼ ਗਣਪਤੀ ਉੱਤੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਦੀ ਰਕਮ ਕਰੀਬ 2.5 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਹੈ, ਜਦਕਿ ਦੂਜੇ ਨੰਬਰ ‘ਤੇ ਅੰਡਰਵਰਲਡ ਡਾਨ ਦਾਊਦ ਇਬਰਾਹਿਮ ‘ਤੇ 25 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਦਾ ਇਨਾਮ ਹੈ।
