ਟੈਟੂ, ਕਮੀਜ਼ਾਂ ਤੇ ਸਰੀਰ ਦੇ ਚੀਥੜੇ ਨਾਲ ਪਛਾਣੇ ਆਪਣੇ… ਦਿੱਲੀ ਧਮਾਕੇ ਦਾ ਭਿਆਨਕ ਦ੍ਰਿਸ਼
Delhi Blast: ਦਿੱਲੀ 'ਚ ਹੋਏ ਧਮਾਕੇ ਨੇ ਪੂਰੇ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਹਿਲਾ ਕੇ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਘਟਨਾ 'ਚ ਦਸ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਕੁੱਝ ਦੇ ਸਿਰ ਧੜ ਤੋਂ ਅਲੱਗ ਹੋ ਗਏ ਸਨ ਤੇ ਕਿਸੇ ਦੇ ਹੱਥ ਪੈਰ ਸਰੀਰ ਤੋਂ ਅਲੱਗ ਹੋ ਗਏ। ਲਾਸ਼ਾਂ ਦੀ ਹਾਲਤ ਇੰਨੀ ਮਾੜੀ ਸੀ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਰਨਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਸੀ। ਜਿਹੜੇ ਮਾਪੇ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਸਿਰਫ਼ ਆਵਾਜ਼ ਨਾਲ ਪਛਾਣ ਲੈਂਦੇ ਸਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਟੈਟੂ ਤੇ ਕੱਪੜਿਆਂ ਤੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਰਨੀ ਪਈ।
ਤਾਰੀਖ 10 ਨਵੰਬਰ, ਦਿਨ ਸੋਮਵਾਰ ਤੇ ਸ਼ਾਮ ਦਾ ਵਕਤ… ਕੁੱਝ ਪਲ ਪਹਿਲਾਂ, ਦੇਸ਼ ਦੇ ਦਿਲ ਵਜੋਂ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਦਿੱਲੀ ‘ਚ ਸਭ ਕੁੱਝ ਆਮ ਵਾਂਗ ਸੀ। ਸੜਕਾਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਨਾਲ ਭਰੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਸਨ, ਲੋਕ ਆ ਜਾ ਰਹੇ ਸਨ, ਉਸੇ ਵੇਲੇ ਲਾਲ ਕਿਲ੍ਹਾ ਮੈਟਰੋ ਸਟੇਸ਼ਨ ਦੇ ਨੇੜੇ ਇੱਕ ਜ਼ੋਰਦਾਰ ਧਮਾਕਾ (ਸ਼ਾਮ 6:52 ਵਜੇ) ਹੋਇਆ, ਜਿਸ ਨੇ ਸਭ ਕੁੱਝ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ। ਉਹ ਜਗ੍ਹਾ ਜਿੱਥੋਂ ਲੋਕ ਮੁਸਕਰਾਉਂਦੇ ਤੇ ਹੱਸਦੇ ਹੋਏ ਲੰਘ ਰਹੇ ਸਨ, ਉਹ ਚੀਕ-ਚਿਹਾੜੇ ਨਾਲ ਭਰ ਗਈ। ਇਸ ਧਮਾਕੇ ਨੇ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਦਰਦ ਦਿੱਤਾ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਭੁੱਲਣਾ ਅਸੰਭਵ ਹੈ। ਇਸ ਹਾਦਸੇ ‘ਚ ਦਸ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਏ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਰੀਰ ਦੇ ਚੀਥੜੇ ਉੱਡ ਗਏ। ਇਸ ਭਿਆਨਕ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਦਾ ਵਿਚਾਰ ਕਿਸੇ ਦੀ ਵੀ ਰੂਹ ਨੂੰ ਕੰਬਾਉਣ ਲਈ ਕਾਫ਼ੀ ਹੈ।
ਧਮਾਕੇ ‘ਚ ਪੀੜਤਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਰਨਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਲਈ ਮੁਸ਼ਕਲ ਸਾਬਤ ਹੋਇਆ। ਕੁੱਝ ਨੇ ਮ੍ਰਿਤਕਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਸਰੀਰ ‘ਤੇ ਬਣੇ ਟੈਟੂਆਂ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ, ਕੁੱਝ ਨੇ ਫਟੇ ਕੱਪੜਿਆਂ ਦੁਆਰਾ। ਲੋਕ ਨਾਇਕ ਜੈਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਨਾਰਾਇਣ (LNJP) ਹਸਪਤਾਲ ਦੇ ਬਾਹਰ ਪੀੜਤ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦੀ ਭੀੜ ਇਕੱਠੀ ਹੋ ਗਈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਆਪਣੇ ਅਜ਼ੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਲੱਭਦੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਇੱਧਰ-ਉੱਧਰ ਘੁੰਮ ਰਹੀਆਂ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਉਮੀਦ ਛੱਡਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਇੱਕ ਟੈਟੂ, ਇੱਕ ਫਟੀ ਹੋਈ ਬਾਂਹ, ਜਾਂ ਨੀਲੀ ਕਮੀਜ਼ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਭੈੜੇ ਡਰ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਨਹੀਂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ। ਜ਼ਰਾ ਕਲਪਨਾ ਕਰੋ ਕਿ ਲਾਸ਼ਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਅਜ਼ੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਭਾਲ ਕਰਨਾ ਕਿਹੋ ਜਿਹਾ ਪਲ ਹੋਵੇਗਾ।
ਟੈਟੂ ਦੁਆਰਾ ਪੁੱਤਰ ਦੀ ਲਾਸ਼ ਦੀ ਪਛਾਣ
ਪੀੜਤਾਂ ‘ਚ ਚਾਂਦਨੀ ਚੌਕ ਦਾ 34 ਸਾਲਾ ਫਾਰਮਾਸਿਊਟੀਕਲ ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਅਮਰ ਕਟਾਰੀਆ ਵੀ ਸੀ। ਉਸ ਦੀ ਲਾਸ਼ ਇੰਨੀ ਸੜ ਗਈ ਸੀ ਕਿ ਉਸ ਨੂੰ ਪਛਾਣਿਆ ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕਦਾ ਸੀ, ਪਰ ਉਸਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨੇ ਉਸ ਦੇ ਸਰੀਰ ‘ਤੇ ਟੈਟੂ ਦੇਖ ਕੇ ਉਸ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਟਾਰੀਆ ਵਜੋਂ ਕੀਤੀ। ਪਰਿਵਾਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਕਟਾਰੀਆ ਨੇ ਇਹ ਟੈਟੂ ਆਪਣੇ ਮਾਪਿਆਂ ਤੇ ਪਤਨੀ ਨੂੰ ਸਮਰਪਣ ਵਜੋਂ ਬਣਵਾਇਆ ਸੀ।
ਨੀਲੀ ਕਮੀਜ਼ ਤੇ ਜੈਕੇਟ ਬਣੀ ਪਛਾਣ
ਕੁੱਝ ਲੋਕਾਂ ਲਈ, ਕੱਪੜੇ ਵੀ ਜ਼ਿੰਦਾ ਤੇ ਮੁਰਦਿਆਂ ਵਿਚਕਾਰ ਆਖਰੀ ਕੜੀ ਬਣ ਗਏ। ਇਦਰੀਸ ਨਾਮ ਦੇ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਨੇ ਸਾਰੀ ਰਾਤ ਆਪਣੇ 35 ਸਾਲਾ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ, ਮੁਹੰਮਦ ਜੁੰਮਨ ਦੀ ਭਾਲ ਕੀਤੀ। ਜੁੰਮਨ ਬੈਟਰੀ ਨਾਲ ਚੱਲਣ ਵਾਲਾ ਰਿਕਸ਼ਾ ਚਲਾਉਂਦਾ ਸੀ ਤੇ ਹਾਦਸੇ ਸਮੇਂ ਉੱਥੇ ਸੀ। ਸੋਮਵਾਰ ਰਾਤ 9 ਵਜੇ ਦੇ ਕਰੀਬ ਜੁੰਮਨ ਦੇ ਫੋਨ ਦਾ GPS ਸਿਗਨਲ ਬੰਦ ਹੋ ਗਿਆ। ਇਦਰੀਸ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਹਸਪਤਾਲ ‘ਚ ਪਛਾਣ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਹਾ, ਇਸ ਲਈ ਉਹ LNJP ਗਿਆ, ਪਰ ਜੁੰਮਨ ਲਾਪਤਾ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਅੱਗੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਹਸਪਤਾਲ ‘ਚ ਚਾਰ ਲਾਸ਼ਾਂ ਦਿਖਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ, ਪਰ ਉਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਿਆ।
ਇਦਰੀਸ ਨੇ ਅੱਗੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਜਦੋਂ ਪਰਿਵਾਰ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਪਾਰਕ ਪੁਲਿਸ ਸਟੇਸ਼ਨ ‘ਚ ਗੁੰਮਸ਼ੁਦਾ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਦਰਜ ਕਰਵਾਉਣ ਲਈ ਬੈਠਾ ਸੀ, ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਫ਼ੋਨ ਕਾਲ ਆਈ ਜਿਸ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਬਦਲ ਦਿੱਤੀ। ਕਾਲ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਲਾਸ਼ ਮਿਲ ਗਈ ਹੈ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆ ਕੇ ਇਸ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਇਦਰੀਸ ਨੇ ਦੱਸਿਆ, “ਸਰੀਰ ਦੇ ਕੁੱਝ ਹਿੱਸੇ ਗਾਇਬ ਸਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਲੱਤਾਂ। ਅਸੀਂ ਜੁੰਮਨ ਨੂੰ ਉਸ ਦੀ ਨੀਲੀ ਕਮੀਜ਼ ਤੇ ਜੈਕੇਟ ਤੋਂ ਪਛਾਣਿਆ।” ਉਸ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਜੁੰਮਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦਾ ਇਕਲੌਤਾ ਕਮਾਉਣ ਵਾਲਾ ਸੀ। ਉਸ ਦੀ ਪਤਨੀ, ਜੋ ਅਪਾਹਜ ਹੈ, ਸਾਰੀ ਰਾਤ ਉਸ ਦੀ ਲਾਸ਼ ਦੇ ਕੋਲ ਬੈਠੀ ਰਹੀ, ਹਿੱਲਣ ਜਾਂ ਬੋਲਣ ਤੋਂ ਅਸਮਰੱਥ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਜੁੰਮਨ ਦੇ ਤਿੰਨ ਬੱਚੇ ਹਨ। ਉਹ ਸਿਰਫ਼ 35 ਸਾਲ ਦਾ ਸੀ। ਉਹ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਚਾਂਦਨੀ ਚੌਕ ‘ਚ ਰਿਕਸ਼ਾ ਚਲਾਉਂਦਾ ਸੀ। ਹੁਣ ਉਸ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਹੈ।”
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ
ਕਮੀਜ਼ ਤੇ ਜੀਨਸ ਤੋਂ ਪਛਾਣਿਆ ਗਿਆ
30 ਸਾਲਾ ਪੰਕਜ ਸਾਹਨੀ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਲਈ, ਰਾਤ ਡਰ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ ਤੇ ਅੰਤ ‘ਚ ਉਹੀ ਹੋਇਆ ਜਿਸ ਦਾ ਡਰ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ, ਰਾਮ ਬਾਲਕ ਸਾਹਨੀ ਨੇ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਟੀਵੀ ‘ਤੇ ਧਮਾਕੇ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਰਾਤ 9:30 ਵਜੇ ਦੇਖੀ। ਪੰਕਜ ਇੱਕ ਕੈਬ ਡਰਾਈਵਰ ਸੀ ਤੇ ਸੋਮਵਾਰ ਸ਼ਾਮ ਲਗਭਗ 5:30 ਵਜੇ ਪੁਰਾਣੀ ਦਿੱਲੀ ਖੇਤਰ ‘ਚ ਇੱਕ ਯਾਤਰੀ ਨੂੰ ਛੱਡਣ ਲਈ ਘਰੋਂ ਨਿਕਲਿਆ ਸੀ।
ਰਾਮ ਬਾਲਕ ਸਾਹਨੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਪੁੱਤਰ ਪੰਕਜ ਨੂੰ ਫ਼ੋਨ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਪਰ ਕੋਈ ਜਵਾਬ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ। ਉਸ ਨੇ ਕਿਹਾ ਮੇਰੇ ਦੋਸਤਾਂ ਨੇ ਵੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ, ਪਰ ਉਸ ਦਾ ਫ਼ੋਨ ਪਹੁੰਚ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਧਮਾਕੇ ਵਾਲੀ ਥਾਂ ‘ਤੇ ਪਹੁੰਚੇ ਤਾਂ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹਫੜਾ-ਦਫੜੀ ਮਚੀ ਹੋਈ ਸੀ। ਅਸੀਂ ਉਸ ਨੂੰ ਲੱਭਦੇ ਰਹੇ ਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਫ਼ੋਨ ਕਰਦੇ ਰਹੇ, ਪਰ ਫਿਰ ਵੀ ਕੋਈ ਜਵਾਬ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ।”
ਉਸ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਫਿਰ ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਫ਼ੋਨ ਕੀਤਾ ਤੇ ਪੁੱਛਿਆ ਕਿ ਤੁਹਾਡੇ ਪੁੱਤਰ ਨੇ ਕੀ ਪਾਇਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਮੈਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਕਮੀਜ਼ ਤੇ ਨੀਲੀ ਜੀਨਸ ਹੈ। ਤੁਰੰਤ, ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ LNJP ਹਸਪਤਾਲ ਬੁਲਾਇਆ ਗਿਆ।” ਉਸ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਮੈਂ ਸੋਚਿਆ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਸਾਨੂੰ ਜ਼ਖਮੀ ਵਾਰਡ ‘ਚ ਲੈ ਜਾਣਗੇ। ਪਰ ਉਹ ਸਾਨੂੰ ਉਸ ਇਲਾਕੇ ‘ਚ ਲੈ ਗਏ ਜਿੱਥੇ ਲਾਸ਼ਾਂ ਰੱਖੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ। ਮੇਰੇ ਇੱਕ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ ਨੇ ਅੰਦਰ ਜਾ ਕੇ ਪੰਕਜ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕੀਤੀ।” ਪਿਤਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਘਟਨਾ ਵਾਲੀ ਥਾਂ ਦੇ ਨੇੜੇ ਪੰਕਜ ਦੀ ਕਾਰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨੁਕਸਾਨੀ ਹੋਈ ਮਿਲੀ। ਪੰਕਜ ਪਰਿਵਾਰ ਦਾ ਇਕਲੌਤਾ ਕਮਾਉਣ ਵਾਲਾ ਸੀ।
ਦਰਦਨਾਕ ਦ੍ਰਿਸ਼
ਲਾਲ ਕਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਨੇੜੇ ਤੰਗ ਗਲੀਆਂ ਅਜੇ ਵੀ ਨੁਕਸਾਨੇ ਗਏ ਵਾਹਨਾਂ, ਫਟੇ ਹੋਏ ਕੱਪੜਿਆਂ ਤੇ ਸੜੇ ਹੋਏ ਧਾਤ ਦੇ ਟੁਕੜਿਆਂ ਨਾਲ ਭਰੀਆਂ ਪਈਆਂ ਹਨ, ਜੋ ਇਸ ਭਿਆਨਕ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਨੂੰ ਸਪਸ਼ਟ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਦਰਸਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਹਸਪਤਾਲਾਂ ਤੇ ਪੁਲਿਸ ਸਟੇਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਬਾਹਰ ਰਾਤ ਬਿਤਾਉਣ ਵਾਲੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ, ਇਹ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਦਰਦ ਛੱਡ ਗਿਆ ਜੋ ਸ਼ਾਇਦ ਕਦੇ ਵੀ ਘੱਟ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ।
ਰਿਪੋਰਟ- ਜੂਹੀ ਉਰੂਸ਼ਾ ਖਾਨ
